Kacha và Devayani – Tác giả: Kịch thơ
của Rabindranath Tagore – Bùi Xuân (dịch)
KACHA VÀ DEVAYANI
Chàng trai trẻ Kacha đến từ Thiên đường để học bí mật của phép bất tử với một Nhà hiền triết, người đã truyền dạy phép thuật Titan, và cô con gái của ông là Devayani đã đem lòng yêu thương chàng.
KACHA
Devayani, thời gian từ biệt đến gần; lâu nay tôi ngồi dưới chân của cha nàng, nhưng đã đến ngày lớp học hoàn thành. Xin nàng độ lượng cho phép tôi về lại miền đất Thánh Thần, nơi mà từ đó tôi đã đến đây.
DEVAYANI
Chàng đã có những gì mà chàng mong muốn, đã giành lấy những tri thức hiếm hoi thèm muốn của các vị thần; – nhưng nghĩ suy, chàng còn mong muốn điều gì khi không có gì hơn nữa?
KACHA
Không có gì.
DEVAYANI
Không có gì cả! Sâu thẳm trong trái tim chàng; ở đó không có sự rụt rè ẩn nấp, hay sợ hãi vì ngại rằng nó tàn rụi?
KACHA
Đối với tôi, mặt trời đã lên cao, và các vì sao đang phai mờ ánh sáng. Tôi làm chủ được kiến thức để đem trao cuộc sống.
DEVAYANI
Vậy thì trong sự sáng tạo chàng phải là người hạnh phúc. Than ôi! Lần đầu tiên em cảm thấy bị tra tấn đến kiệt sức trong một vùng đất lạ mà chàng đã đến, mặc dù mọi người đã chào đón chàng với những gì là tốt đẹp nhất.
KACHA
Đừng đắng cay thế! Hãy mỉm cười, và cho tôi được giã từ.
DEVAYANI
Mỉm cười! Nhưng, chàng ơi, nơi đây không phải là chốn Thiên đường của chàng. Cái giá của nụ cười không rẻ mạt trong cõi đời này, nơi mà sự đau khổ, giống như một con sâu trong đóa hoa, gặm nhấm buồng tim, nơi mà sự mong ước bay quanh những vách ngăn, và kỉ niệm không bao giờ ngớt tiếng thở dài ngốc nghếch khi niềm vui biến mất.
KACHA
Devayani, hãy nói cho tôi biết, có phải tôi đã làm điều gì xúc phạm?
DEVAYANI
Có thật là chàng dễ dàng rời xa khu rừng này, nơi mà qua những năm dài đăng đẳng đã cho chàng bóng mát và bài ca? Chàng không cảm thấy vì đâu mà gió khóc than ai oán xuyên qua bóng tối lẻ loi, và lá khô xoay tít trong không gian, giống như linh hồn đánh mất niềm hi vọng – khi chàng một mình rời xa chúng tôi, chàng có thể nở nụ cười trên môi?
KACHA
Khu rừng này là người mẹ thứ hai của tôi, bởi ở đây tôi đã được sinh ra một lần nữa. Tình yêu của tôi dành cho người sẽ không bao giờ cạn.
DEVAYANI
Khi chàng lùa gia súc đi chăn thả trên bãi cỏ, cây đa đằng kia vui vẻ xòe bóng mát cho thân thể mỏi mệt của chàng chống lại cái nắng nóng ban trưa.
KACHA
Tôi cúi đầu trước người, vị Thánh của Rừng! Nhớ tôi, khi nấp dưới bóng râm của người, cùng đám bạn đọc to những bài học trong hòa âm của tiếng ong vo ve và tiếng lá cây xào xạc.
DEVAYANI
Và đừng quên Venumati của chúng ta, cô nàng giống như dòng nước trôi nhanh của một con suối mải hát ca về tình yêu.
KACHA
Tôi sẽ nhớ cô ấy, người bạn li hương thân thiết, người, giống như một cô gái quê bận bịu, tươi cười với công việc lặt vặt không ngớt của mình và hát ngân nga một bài ca quen thuộc.
DEVAYANI
Nhưng, chàng ơi, em cũng xin nhắc nhở rằng, chàng còn có một người bạn nữa, với suy nghĩ hồn nhiên rộn rã, đã giúp chàng quên đi nỗi lo âu của một kẻ tha hương.
In lần thứ hai (Nxb Kim Đồng, 2018)
KACHA
Ký ức về nàng đã trở thành một phần cuộc đời tôi.
DEVAYANI
Em nhớ lại ngày nào, một cậu con trai bé xíu, ngày đầu tiên chàng đến. Chàng đứng ở đó, gần bờ giậu của khu vườn, nụ cười ẩn trong đôi mắt.
KACHA
Và tôi thấy nàng đang hái những bông hoa màu trắng, giống như buổi bình minh tắm mình trong rạng rỡ. Và tôi nói, “Hãy cho tôi chút tự hào vì được phép giúp đỡ bạn!”
DEVAYANI
Em hỏi trong sự ngạc nhiên, bạn là ai, và chàng hiền hậu trả lời rằng chàng là con trai của Vrihaspati, một nhà hiền triết thiêng liêng tại các tòa án của vị Thần thống lĩnh bầu trời của Chúa, và mong muốn được học hỏi từ thân sinh em phép thuật bí mật có thể hồi sinh người chết.
KACHA
Tôi lo sợ vì ngại rằng Thầy, người thầy của phép thuật Titan, đối thủ của các vị Thần, sẽ từ chối, không nhận tôi làm đệ tử.
DEVAYANI
Nhưng người đã không thể từ chối khi em nói hộ nguyên do của chàng, lại cũng vì người yêu quý con gái cưng của mình.
KACHA
Ba lần Titan ghen ghét giết tôi là ba lần nàng thuyết phục cha nàng mang lại cho tôi sự sống, do đó lòng biết ơn của tôi không bao giờ có thể mất đi.
DEVAYANI
Lòng biết ơn! Quên đi tất cả – Em sẽ không đau lòng. Chàng chỉ nhớ đến lợi ích thôi sao? Hãy để nó rơi vào quên lãng! Nếu sau những bài học mỗi ngày, trong sự cô tịch của buổi chiều tà, đã có những rung động lạ thường lúng liếng niềm vui trong trái tim chàng, hãy nhớ điều đó – nhưng không phải là lòng biết ơn. Nếu, như những gì đã qua, một bài hát bị thất lạc tìm thấy trong tập vở hoặc chiếc áo choàng xúng xính niềm vui học hỏi, hãy nhớ điều đó, những lúc chàng vui chơi trên Thiên đường. Gì, duy nhất là lợi ích – và không là cái đẹp cũng không là tình yêu…?
KACHA
Một đôi điều nằm ngoài giới hạn của lời nói.
DEVAYANI
Có, có, em biết. Tình yêu của em đã lên tiếng trong sâu thẳm trái tim chàng, đã khiến em táo bạo nói ra, bất chấp sự dè dặt của chàng. Đừng rời xa em! Hãy ở lại đây! Danh vọng không mang lại hạnh phúc. Chàng ơi, đừng lẫn tránh nữa, điều bí mật của chàng là em!
In lần thứ nhất (Nxb Kim Đồng, 2017)
KACHA
Không, không, Devayani.
DEVAYANI
“Không” ư? Đừng dối em! Cái nhìn sâu sắc của tình yêu là thiêng liêng. Ngày lại ngày qua, trong cái đầu ngẩng cao, trong cái liếc nhìn, trong bàn tay âu yếm, tình yêu của chàng như lời biển nói qua con sóng. Vào một lúc bất ngờ, giọng nói của em sẽ gửi đến trái tim rung động của chàng qua tay chân chàng – có phải em không bao giờ là người chứng kiến nó? Em hiểu, và vì thế chàng bị giam cầm trong em mãi mãi. Nhà vua của các vị Thần không được cắt đứt giao ước này.
KACHA
Vì nó là điều, Devayani, khiến tôi làm việc vất vả, xa nhà và họ hàng, trong những năm qua?
DEVAYANI
Tại sao lại không? Chỉ có kiến thức quý giá thôi sao? Tình yêu rẻ rúng? Hãy nắm lấy khoảnh khắc này. Can đảm sở hữu trái tim của người đàn bà còn giá trị hơn tất cả những lời sám hối đau đớn của đàn ông chỉ vì mục tiêu quyền lực, kiến thức, hoặc danh tiếng.
KACHA
Tôi đã dâng lên các vị thần lời hứa trang nghiêm, rằng tôi sẽ mang về cho họ những tri thức về sự bất tử của sự sống.
DEVAYANI
Nhưng sự thật là chàng chẳng để mắt đến điều chi khác ngoài sách vở mà thôi? Chàng không bao giờ cắt đứt được các nghiên cứu của chàng để dành cho em lòng ngưỡng mộ với những bông hoa, không bao giờ dành cho em trong chờ đợi một cơ may, như một buổi tối, giúp em tưới nước lên những luống hoa? Điều gì làm chàng ngồi cùng em trên bãi cỏ và hát những bài hát mà chàng đã mang đến đây từ sự tụ họp của các vì sao, trong khi bóng tối phủ trên bờ sông như giục giã tình yêu vượt lên trên sự im lặng của nỗi buồn riêng tư? Có phải đã có những âm mưu độc ác ở trên Thiên đường? Có phải tất cả là vì lợi ích mà chàng đã dấn sâu vào trái tim của cha em – và sau khi thành công, là chàng, đi, ném lại lòng biết ơn giá rẻ, nhỏ nhoi như những đồng tiền xu, để đánh lừa khung cửa của đối phương?
KACHA
Lợi ích gì ở đó, người nữ kiêu kì, biết chăng sự thật? Nếu tôi làm điều sai quấy để phụng sự nàng với lòng sùng mộ đam mê ấp ủ trong bí mật thì tôi đã phải chịu cơ nan hình phạt. Lúc này không có thời gian để hỏi liệu tình yêu của tôi là thực hay không, công việc của sự sống đang chờ đợi tôi. Mặc dù trái tim của tôi từ nay về sau sẽ kèm theo màu đỏ của ngọn lửa vô vọng, cố gắng nuốt chửng sự trống rỗng, tôi vẫn phải trở lại cho dù Thiên đường không bao giờ nữa là thiên đường cho tôi. Tôi nợ các vị thần uy lực mới, mà khó khăn tôi mới giành lấy được bởi các nghiên cứu của mình, trước khi tôi có thể nghĩ về hạnh phúc. Hãy tha thứ cho tôi, Devayani, hãy biết rằng sự đau khổ của tôi gấp bội phần bởi nỗi đau miễn cưỡng tôi đã gây ra cho nàng.
Nxb Đà Nẵng ấn hành, 2015
DEVAYANI
Tha thứ ư! Chàng đã chọc giận trái tim em cho đến khi nó trở nên dữ dội và chớp giật như sấm sét! Chàng có thể quay trở lại công việc và vinh quang của chàng, nhưng những gì sẽ còn lại cho em? Kỉ niệm là một chiếc giường gai, và bí mật tủi thẹn sẽ cắm rễ vào cuộc sống của em. Chàng đến như khách lãng du, nắng nôi chàng ngồi trong bóng mát của khu vườn, và trên đường đi chàng hái tất cả những bông hoa, xâu chúng lại thành một chuỗi. Bây giờ, chia tay, chàng nắm lấy sợi dây và thả những bông hoa về bụi đất! Đáng nguyền rủa là những kiến thức tuyệt vời mà chàng kiếm được – một gánh nặng nề, mặc dù nhiều người khác chia đều với chàng, nhưng sẽ không bao giờ làm nhẹ bớt. Bởi thiếu tình yêu chàng như sống ngoài đời sống, như những vì sao lạnh lẽo, khó chan hòa cùng nàng trinh nữ Ban Đêm!
