Ảnh hưởng của khí hậu ấm lên đến dãy Alps có thể nhìn thấy từ không gian, khi những ngọn núi tuyết trắng ngày càng bị cây xanh xâm chiếm.
Quá trình “xanh hóa” tưởng như lành mạnh này thực ra lại là hồi chuông cảnh báo rõ rệt về tình trạng biến đổi khí hậu xảy ra nhanh hơn. Đây là kết quả nghiên cứu được đăng tải trên tạp chí Science, dựa trên hình ảnh dãy núi biểu tượng của châu Âu do vệ tinh ghi lại trong 38 năm.
Nghiên cứu xuất bản trên tạp chí Science sử dụng dữ liệu vệ tinh độ phân giải cao chỉ ra rằng diện tích thực vật trên đường giới hạn cây gỗ (ranh giới độ cao mà vượt qua đó không có cây gỗ mọc) trên dãy Alps đã tăng 77% kể từ năm 1984.
“Việc các sông băng thu hẹp cũng đã cho thấy sự ấm lên toàn cầu ở khu vực dãy Alps. Sự gia tăng sinh khối thực vật là thay đổi lớn”, nhóm nghiên cứu nhận xét.
Nhiệt độ và lượng mưa tăng đang kéo dài mùa sinh trưởng của thực vật, khiến cây cối ngày càng rậm rạp và cao hơn. Các nhà khoa học cho biết, việc mất chưa đến 10% lượng tuyết phủ trên đường giới hạn cây gỗ là rất đáng kể.
Các vùng núi đang nóng lên nhanh gấp đôi so với mức trung bình toàn cầu. Việc phủ xanh dãy Alps giúp tăng khả năng hấp thụ carbon, nhưng điều này có thể không đủ bù đắp cho những tác động tiêu cực, bao gồm tầng đất đóng băng vĩnh cửu tan chảy, có ít tuyết để phản xạ lại ánh sáng mặt trời và môi trường sống của sinh vật suy giảm.
Theo Rumpf, việc số cây mọc ở độ cao lớn tăng có thể đe dọa nhiều loài thực vật đặc trưng trên dãy Alps, vốn thích nghi tốt với các điều kiện khắc nghiệt nhưng không có tính cạnh tranh cao. Khi điều kiện trở nên thuận lợi cho việc sinh trưởng, chúng sẽ bị những loài thực vật phổ biến và mạnh mẽ từ các độ cao thấp hơn chen lấn.
Quá trình “xanh hóa” đỉnh Alps là hồi chuông cảnh báo rõ rệt về tình trạng biến đổi khí hậu xảy ra nhanh hơn. Ảnh: AFP.
Ở khoảng 10% diện tích khu vực mà nhóm nghiên cứu đo đạc, lượng tuyết phủ phía trên đường giới hạn cây gỗ giảm đáng kể, chưa tính sông băng và những nơi dưới 1.700 m. Các nhà nghiên cứu cho biết, đây vẫn là một xu hướng đáng lo ngại.
Dữ liệu vệ tinh không phát hiện sự thay đổi về độ dày của tuyết, nhưng các phép đo dưới mặt đất đã cho thấy tuyết mỏng hơn ở những khu vực có độ cao thấp trong một số năm.
Khi nhiều khu vực trên dãy Alps chuyển từ trắng thành xanh lá, tốc độ ấm lên toàn cầu và tuyết tan càng tăng. Sự ấm lên cũng khiến các sông băng và tầng đất đóng băng vĩnh cửu tan chảy, có thể dẫn đến nhiều vụ lở đất, lở đá và bùn trôi hơn.
“Những ngọn núi xanh hơn phản xạ ít ánh sáng mặt trời hơn, khiến sự ấm lên tăng thêm, tiếp tục làm mất thêm nhiều tuyết phủ và giảm khả năng phản xạ”, Rumpf giải thích.
Dựa trên hiện trạng được quan sát, bà Rumpf dự báo lượng tuyết bao phủ sẽ ngày càng giảm, đặc biệt ở các khu vực độ cao thấp hơn. Một hiện tượng khác là “browning” – chỉ hiện tượng bề mặt không được bao phủ bởi tuyết hay thực vật – cũng được phát hiện ở gần 1% khu vực nghiên cứu.
Hiện tượng này xảy ra nhiều hơn ở các khu vực được quan sát ở Bắc Cực, hoặc vùng núi của Trung Á. Tình trạng này bắt nguồn từ việc gia tăng các trận mưa cực đoan và hạn hán, và suy giảm lượng nước từ tuyết tan vốn cho sự phát triển của thực vật.
Minh Tuấn (The Guardian)
