Trong bộ tiểu thuyết Vương triều Tiền Lý gồm bốn cuốn: Nam Đế Vạn Xuân; Triệu Vương phục quốc; Lý Đào Lang Vương; Lý Phật Tử định quốc của nhà văn Phùng Văn Khai, ngoài những bài hịch văn mang khí thế chiến trận và khẳng định chủ quyền còn xuất hiện một số bài thơ thể song thất lục bát phản ánh huân công cũng như thân thế, cuộc đời và sự nghiệp của các anh hùng dân tộc trong chiều dài lịch sử đất Việt. Đáng kể nhất chính là bài Chúc văn tuyên đọc nơi Đàn tế trong buổi Lý Phật Tử lên ngôi Nam Việt Đế. Khá dụng công và chặt chẽ về niêm luật, nhà văn Phùng Văn Khai đã làm sống dậy cả một giai đoạn lịch sử với những sự kiện và nhân vật tiêu biểu. Đó cũng là điều đáng ghi nhận trong hành trình sáng tạo của nhà văn.
Nhà văn Phùng Văn Khai giới thiệu bộ sách.
Sau đây, chúng tôi xin được gửi tới độc giả không khí và toàn văn bài Chúc văn, cũng là mong muốn giới thiệu thể thơ cổ này với những hiệu quả thẩm mỹ nhất định, góp phần làm phong phú thêm thể tài tiểu thuyết lịch sử:
“Đúng đến giờ lành, Đào Lang Vương Lý Phật Tử phẩm phục uy nghiêm, thần thái đĩnh đạc bước chín bước tới chính giữa Đàn tế, nơi đặt chiếc lư hương bằng đồng đen bên trong chín nén hương đại vừa được thắp nghi ngút khói.
Chín hồi chiêng, trống đan xen được gióng lên vang vọng tứ phía.
Khắp khu rừng, bốn phía đỉnh đồi, khu Đàn tế, văn thần võ tướng cùng các vị hòa thượng, huyện lệnh, tộc trưởng đắm mình trong không khí trầm hùng, trang trọng, thiêng liêng.
Đức vua nghiêm trang quỳ xuống khấu đầu chín vái trước trời đất nơi trung tâm Đàn tế.
Tiếng chuông, tiếng trống ngân vọng vang xa.
Dứt chín lượt khấu đầu, đức vua từ từ đứng dậy uy nghiêm, rồi ngài bước chếch ra một bên hướng về phía bách quan trưởng lão.
Nhà văn Phùng Văn Khai phát biểu tại “Lễ nhập trạch trùng tu, tôn tạo Khu Lăng mộ Thái phó Phùng Tá Chu”.
Cùng lúc đó, một vị quan văn còn khá trẻ vóc dáng thanh thoát đĩnh đạc tiến ra phía trước Đàn tế vái chín vái rồi thong thả rút ra bài Chúc văn cất cao giọng đọc.
Phía dưới, mọi người im phăng phắc.
Giọng đọc của vị quan văn cất lên trầm bổng hào hùng trong tiếng chiêng trống ngân vang:
Nhà văn Phùng Văn Khai cùng các giáo viên trường mầm non Misa.
Mỗi dòng Chúc văn được đọc ra, ai cũng thấy dòng khí huyết trong người chạy giần giật một bầu máu nóng. Linh khí tụ về từng lời, từng câu ngấm vào xương thịt, trí não. Ai cũng châng lâng xúc động, trầm trồ thán phục người đã biên soạn ra bản Chúc văn. Hai vị Tả Thừa thị Phạm Lang và Hữu Thừa thị Khả Mật đưa mắt nhìn nhau thán phục ngầm thắc mắc không biết người soạn là ai mà mạch văn hùng tráng, khí văn cuồn cuộn, câu chữ khi mềm mại như tơ lụa khi sắc lạnh như kiếm thần hòa quyện sau trước nhịp nhàng in khắc vào gan ruột. Vạn Xuân khai quốc hào hùng uy tráng! Vạn Xuân phục quốc lẫm liệt huy hoàng! Và một Vạn Xuân đang chuyển mình định quốc dài rộng, vững vàng, cường thịnh tới muôn sau! Công lao các bậc tiền nhân khai nguyên lập quốc từ thuở Hùng Vương, An Dương Vương, Triệu Vũ Đế, Trưng Nữ Vương… cao vút như trời biển mà gần gũi như hạt lúa củ khoai mang hơi thở phập phồng. Lời văn cuộn lên như sóng, mở ra, đánh thức bách tính thị tộc, tới mọi tầng lớp chúng dân khát vọng độc lập, tự chủ, tự cường mảnh đất phương Nam.”
Các tiểu thuyết lịch sử của nhà văn Phùng Văn Khai còn xuất hiện nhiều bài thơ ngũ ngôn, các khúc sấm vĩ, các bài hịch mà chúng tôi sẽ gửi đến độc giả ở những bài viết khác.
————-
[1] Tức Hai Bà Trưng: Trưng Trắc, Trưng Nhị.
[2] Lĩnh Nam là tên triều đình thời Hai Bà Trưng.
[3] Nước ta tính từ năm Hai Bà Trưng đánh quân Hán dựng nền độc lập (40-43) đến khi Lý Bí đánh đuổi giặc Lương xưng Nam Việt Đế lập nước Vạn Xuân (544) là 500 năm.
[4] Hương Cổ Pháp, Đầm Bạch Long nơi sinh ra hai vị vua Lý Bí và Lý Thiên Bảo.
[5] Tức Lý Bí (502-548).
[6] Tức Vũ Lâm hầu Tiêu Tư – Thứ sử Giao Châu.
[7] Tinh Thiều là sư huynh cùng tu tập với Lý Bí tại chùa Cổ Pháp. Tiếp đó, Tinh Thiều sang kinh đô Kiến Khang nhà Lương thi đỗ. Sau đó, ông từ quan trở về làm quân sư giúp Lý Bí đánh bại Vũ Lâm hầu Tiêu Tư. Khi triều đình Vạn Xuân thành lập, ông đứng đầu Ban Văn.
[8] Thạch Đạt, Mã Phương là hai tướng giỏi thống lĩnh thủy binh, kỵ binh của Vũ Lâm hầu Tiêu Tư.
[9] Khi bị binh tướng Lý Bí vây ngặt, Vũ Lâm hầu Tiêu Tư đã phải nửa đêm giả lái buôn trốn về phương Bắc.
[10] Vị hoàng đế nổi tiếng Trung Quốc sáng lập nhà Lương, trị vì từ năm 502 đến năm 549.
[11] Lý Bí xưng đế ở Giao Châu khiến Lương Vũ Đế nổi giận cử bốn đạo binh gồm: Thứ sử Việt Châu – Trần Hầu; Thứ sử An Châu – Lý Trí; Thứ sử La Châu – Ninh Cự; Thứ sử Ái Châu – Nguyễn Hán bốn mặt vây đánh Vạn Xuân.
[12] Rudravaman: Vua nước Lâm Ấp.
[13] Tức Tả tướng Triệu Quang Phục và Hữu tướng Phùng Thanh Hòa.
[14] Nơi đóng đại bản doanh thủy quân Lương Vũ Đế (nay thuộc Quảng Đông, Trung Quốc).
[15] Lão tướng Phạm Tu bày trận mai phục phá tan tượng binh quân Lâm Ấp.
[16] Đại tướng của vua Lâm Ấp Rudravaman.
[17] Ranh giới phân chia châu Cửu Đức – Vạn Xuân với Lâm Ấp (nay thuộc Quảng Bình).
[18] Năm 544, Lý Bí lên ngôi Nam Việt Đế đặt tên nước Vạn Xuân, niên hiệu Thiên Đức, xây điện Vạn Thọ, dựng chùa Khai Quốc (nay là chùa Trấn Quốc – Hồ Tây).
[19] Tức Thục Phán An Dương Vương; Triệu Đà – Triệu Vũ Đế; Trưng Nữ Vương.
[20] Đô đốc Triệu Quang Thành tử trận nơi cửa biển Hoàng Châu (Vịnh Hạ Long ngày nay).
[21] Lão tướng Phạm Tu.
[22] Hồ Điển Triệt, phỏng đoán là Đầm Vạc, nay thuộc địa phận tỉnh Vĩnh Phúc.
[23] Lão quân sư Tinh Thiều tử trận tại thành Gia Ninh.
[24] Tả tướng Triệu Quang Phục.
[25] Tức Chử Đồng Tử – Tiên Dung. Theo tích cổ nửa đêm đã hiện thân ban móng rồng cho Triệu Quang Phục.
[26] Tức Ái Châu, Cửu Đức.
[27] Lý Thiên Bảo lĩnh ấn Trung lang tướng từ khi còn quốc chủ Lý Bí.
[28] Khi quân Lâm Ấp bị thua trận đã phải cắt đất bốn huyện thuộc châu Lâm Khang phía nam dãy Hoành Sơn để giảng hòa và chuộc tù binh với Đào Lang Vương.
[29] Khi Triệu Việt Vương xuống tóc ở chùa Bến sông Luy Lâu lấy pháp danh là thiền sư Hành Thiện.
[30] Tức Lý Phật Tử trước đó kế tục Lý Thiên Bảo chức Đào Lang Vương.
[31] Khi Lý Phật Tử được quân chúng suy tôn lên ngôi Nam Việt Đế, ông vẫn lấy tên nước Vạn Xuân, niên hiệu Thiên Đức theo Lý Bí ngày trước.
