Một vệt sao băng băng qua bầu trời trong sự kiện mưa sao băng Perseid ngày 11/8/2021 ở Spruce Knob, Tây Virginia, Mỹ. Ảnh: NASA.
Trong khoảng thời gian từ 12 tới 13/8 tới, một trong những màn trình diễn ánh sáng ấn tượng nhất trên bầu trời trong năm nay là mưa sao băng Perseid sẽ đạt mức cực đại ở khu vực Bắc bán cầu.
Theo Hiệp hội Khí tượng Mỹ, mưa sao băng Perseid trong năm 2023 sẽ diễn ra trong khoảng thời gian từ ngày 14/7 và kéo dài cho tới 1/9 với cực đại vào khoảng 12 và 13/8. Sau khi mức cực đại đi qua, có khả năng sao băng sẽ không xuất hiện nhiều nữa.
Tên của sự kiện thiên thể rất được mong đợi này xuất phát từ nguồn gốc của nó ở chòm sao Perseus. Thiên thạch Perseids là những mảnh vỡ của một sao chổi lớn tên là Swift-Tuttle, quay quanh mặt trời 133 năm một lần. Khi đường đi của Trái đất giao với trường mảnh vỡ của sao chổi, trận mưa sao băng hàng năm sẽ xảy ra.
Lần cuối cùng sao chổi này đi ngang qua Trái đất là vào năm 1992. Tuy nhiên vào thời điểm đó, nó quá mờ để có thể nhìn thấy bằng mắt thường. Trong lần tiếp xúc tới vào năm 2126, ánh sáng của nó có thể sánh ngang với sao chổi Hale-Bopp từng đi qua Trái Đất năm 1997 nếu các dự đoán trên là chính xác.
Theo Space.com, một nhà thiên văn học từng tính toán rằng quỹ đạo của Swift-Tuttle có thể đến gần Trái đất một cách nguy hiểm vào năm 2126 và xảy ra va chạm. Tuy nhiên, các sàng lọc sau đó cho thấy kịch bản này sẽ không diễn ra, theo Hiệp hội Thiên văn Thái Bình Dương. Thay vào đó, Swift-Tuttle được dự đoán sẽ đi ngang qua và cách Trái đất rất gần về mặt thiên văn vào năm 3044. Khoảng cách này được cho là 1,6 triệu km, gấp hơn 2 lần khoảng cách giữa Trái Đất và Mặt trăng.
Để có trải nghiệm xem tốt nhất, CNN trích dẫn The Old Farmer’s Almanac cho biết người xem nên tới những khu vực không bị ô nhiễm ánh sáng và kiểm tra dự báo thường xuyên do bầu trời nhiều mây có thể cản trở tầm nhìn. Cũng giống như hầu hết các trận mưa sao băng khác, Perseid có thể được quan sát một cách thuận lợi nhất tại khu vực Bắc bán cầu và vào khoảng thời gian vài giờ trước bình minh.
Tiến sĩ Shannon Schmoll, giám đốc Cung thiên văn Abrams tại Đại học Bang Michigan, giải thích: “Mưa sao băng tạo ra những vệt sáng tuyệt đẹp khi các mảnh vụn đi qua bầu khí quyển của chúng ta. Một số vệt sẽ sáng hơn những vệt khác. Vì vậy, càng ít ánh sáng xung quanh khi quan sát mưa sao băng thì người quan sát càng có nhiều khả năng nhìn thấy các sao băng mờ hơn”.
Bà bổ sung thêm trong khoảng thời gian mưa sao băng Perseid đạt cực đại, mặt trăng chỉ sáng 10%, đồng nghĩa với việc ánh trăng ít hơn và không át đi ánh sáng từ sao băng. Người xem do đó sẽ thuận lợi hơn trong việc xem mưa sao băng.
Đối với tần suất sao băng xuất hiện, các chuyên gia cho rằng người xem có khả năng nhìn thấy hơn 50 vệt sao băng/giờ. Được gọi là Tỷ lệ Hàng giờ của Thiên đỉnh (ZHR), con số này được sử dụng để mô tả số lượng thiên thạch nhìn thấy mỗi giờ trong điều kiện tối nhất với giả định rằng nó tỏa ra từ điểm cao nhất trên bầu trời.
Tuy nhiên theo bà Schmoll, ZHR cho trận mưa sao băng Perseid là 100 – một con số khá cao. Do đó, ngay cả khi không ở trong hoàn cảnh lý tưởng, người xem vẫn có thể nhìn thấy mưa sao băng sau vài phút hoặc lâu hơn nếu đứng ở khu vực bầu trời tối và cách xa ánh đèn thành phố lúc sáng sớm.
Từ giờ tới cuối năm nay, Hiệp hội Khí tượng Mỹ cho biết người dân cũng có thể bắt gặp một số trận mưa sao băng lớn khác. Chúng bao gồm Orionids với mức cực đại vào 21/10, Southern Taurids vào 4 tới 5/11, Northern Taurids vào 11 tới 12/11, Leonids vào 17 tới 18/11, Geminids vào 13 tới 14/12 và Ursids từ 21 tới 22/12.
