Đối với cá nhân tôi, các bạn Khóa 6 Trường Viết văn Nguyễn Du (1999-2003) luôn để lại những ấn tượng đặc biệt. Ngay từ buổi đầu tới trò chuyện, giao lưu sáng tác, nghiên cứu, lý luận phê bình với các bạn ấy trên giảng đường, tôi đã có nhiều kỷ niệm sâu sắc. Khi đó, Trường Viết văn Nguyễn Du đang đứng trước áp lực rất lớn khi có nhiều ý kiến cho rằng cần thu nhỏ Trường Viết văn Nguyễn Du thành Khoa Sáng tác – Lý luận phê bình văn học, nằm trong khung khổ Trường Đại học Văn hóa Hà Nội. Các thành viên Khóa 6 không tránh khỏi tâm tư. Anh chị em đã có ý kiến chính đáng khi mong muốn vẫn giữ Trường Viết văn Nguyễn Du như một thực thể độc lập bởi bề dày của nó, nhất là tâm huyết của các thầy như Phạm Vĩnh Cư, Huỳnh Khái Vinh, Hoàng Ngọc Hiến và các thế hệ học viên từ Khóa 1 tới Khóa 5, nhiều người là tên tuổi lớn, giữ vị trí trọng yếu trong Hội Nhà văn và nhất là các sáng tác của họ chính là một phần cấu thành nền văn học Việt Nam hiện đại.
Tâm tư và tầm nhìn xa rộng ấy, thật tiếc, đã không được diễn ra như nó phải thuộc về. Đến hôm nay, vẫn nhiều người luyến tiếc.
Nhưng đó là câu chuyện đã qua.
Con người phải liên tục bước đi, chuyển động trong toàn bộ cuộc đời mình. Đặc biệt đối với giới sáng tác, nghiên cứu, lý luận phê bình càng phải là như vậy.
Nhà văn Phùng Văn Khai (áo đen thứ 5 từ trái sang)cùng các bạn văn K6 Nguyễn Du.
Các bạn Khóa 6, sau 20 năm đều đã trưởng thành theo từng cá tính, số phận, độc lập và luôn cống hiến trong chừng mực trí tuệ của mình với văn chương nghệ thuật và cả những khu vực khác. 20 năm, khoảng thời gian đủ để hình thành những phong cách, những gương mặt văn chương, gương mặt cuộc đời. Trong số chúng ta, những người yêu mến Khóa 6 Viết văn Nguyễn Du hẳn đều thấy rõ điều thân thương ấy.
Hầu hết các bạn K6 đều gắn bó với nghề viết tại các cơ quan báo chí, phát thanh, truyền hình, xuất bản ở Trung ương và địa phương; có người gắn bó với sự nghiệp giáo dục; có người công tác ở địa phương. Và làm gì, công tác ở lĩnh vực nào, tất cả dù ít dù nhiều vẫn sáng tác. Nhiều người đã bước đầu khẳng định được tên tuổi của mình với nhiều tác phẩm được xuất bản, được nhận các giải thưởng, trở thành hội viên Hội Nhà văn Việt Nam, tiêu biểu như: Dương Quốc Hải, Phùng Văn Khai, Đào Bá Đoàn, Trần Hoàng Thiên Kim, Vũ Thảo Ngọc, Nguyễn Vinh Huỳnh. Có bạn tiếp tục học thêm, trở thành nhà khoa học chuyên nghiệp, như Dương Thị Ngọc Bích
Các bạn Khóa 6, luôn tìm về họp mặt với nhau hàng năm, ấm áp quây quần, và nhất là họp mặt văn chương trong các tập sách, sự tập hợp đội ngũ của Khóa 6. Các bạn luôn khiêm tốn, chừng mực khi họp mặt văn chương, nhưng không ít người đã dần dần nổi trội, là những nhà văn chất lượng đang độ tuổi sung sức trong sáng tác với những tác phẩm tạo dấu ấn với bạn đọc cả nước. Đây là điều đáng mừng, đáng tự hào của Khóa 6 Viết văn Nguyễn Du.
Nhà văn Phùng Văn Khai (áo đen ngoài cùng bên phải) cùng các bạn văn K6 Nguyễn Du.
Sau 20 năm, các gương mặt ấy ngày càng trưởng thành hơn, không chỉ trong sáng tác, mà còn trong đời sống. Thậm chí có người đã khuất (nhà văn Viễn Sơn – Lý Hùng Dũng), song thảy đều hiểu sâu sắc rằng, công cuộc sáng tạo văn chương nghệ thuật luôn đường xa dặm thẳm, thách thức muôn trùng, niềm vui là đấy mà nỗi buồn đầy ắp hai tay cũng là ở đấy. Văn chương và thời cuộc luôn đặt lên vai người sáng tạo những gánh nặng chất chồng. Chức phận của nhà văn, chức phận công dân luôn đặt ra trước anh chị em Khóa 6 nhiều nhiệm vụ và ngày càng đặt ra những nhiệm vụ lớn lao hơn. Điều này dường như mọi người đều thấy rõ.
Các bạn văn Khóa 6 Viết văn Nguyễn Du trong Những chuyển động đã trình ra các gương mặt ở nhiều khu vực như văn xuôi, thơ, nghiên cứu, lý luận phê bình đã cho thấy sự đúng đắn và cần thiết phải có một ngôi trường như Trường Viết văn Nguyễn Du với đầy đủ chức phận, tâm huyết và sự sáng suốt của những người được giao trách nhiệm, nhất là sự tham mưu có tâm, có tầm, có đạo, và cả sự sáng suốt của người lãnh đạo, thậm chí là cấp cao nhất với văn chương nghệ thuật.
Các bạn văn K6 Nguyễn Du bên tượng nhà thơ Nguyễn Đình Thi.
Những chuyển động tuy mới chỉ là một phần sáng tác của mỗi bạn văn Khóa 6 Viết văn Nguyễn Du, song đã thấy những mầm xanh văn chương náo nức tỏa hương thơm trí tuệ. Các sáng tác trong tập sách chính là sự tri ân Nhà trường, các bậc đa đề, các thầy cô giáo đến thỉnh giảng, nói chuyện, giao lưu và nhất là trao truyền ngọn lửa sáng tạo văn học nghệ thuật nhiệt thành, bền bỉ. Nhiều bậc đa đề đã khuất. Nhiều thầy cô giáo mái đầu sương trắng phơ phơ đều một mực tin tưởng và đồng hành, chia sẻ với các bạn văn Khóa 6 Viết văn Nguyễn Du. Đây chính là đạo lý trong cuộc sống.
Trên tinh thần là một người đồng hành cùng các bạn văn Khóa 6 Viết văn Nguyễn Du, tôi trân trọng giới thiệu Những chuyển động – Hợp tuyển Văn – Thơ – Nghiên cứu – Lý luận phê bình Kỷ niệm 20 năm Khóa 6 Trường Viết văn Nguyễn Du tới bạn đọc!
(Viện trưởng Viện Nhân học Văn hóa)
