Cộng hòa Ma-la-uy (Republic of Malawi)
Mã vùng điện thoại: 265 Tên miền Internet: .mw
Vị trí địa lý: Ở phía nam châu Phi, giáp Tan-da-ni-a, Mô-dăm-bích, Dăm-bi-a và hồ Ni-a-xa. Tọa độ: 13030 vĩ nam, 34000 kinh đông.
Diện tích: 118.480 km2
Thủ đô: Li-lông-guê (Lilongwe)
Quốc khánh: 6-7 (1964)
Lịch sử: Cuối thế kỷ 15, trên lãnh thổ Ma-la-uy hình thành bộ lạc thống nhất Ma-la-uy, nhưng sau đó có sự chia rẽ. Từ năm 1891 đến năm 1964, Anh đô hộ nước này với tên gọi là Ni-a-xa-len. Trong những năm 1953 – 1963, Anh sáp nhập Ni-a-xa-len với Rô-đê-di-a thành liên bang Rô-đê-di-a – Ni-a-xa-len thuộc Anh. Năm 1963, Ni-a-xa-len lại tách khỏi liên bang, giành được quyền tự trị về đối nội. Ngày 6-7-1964, nước này tuyên bố độc lập và lấy lại tên trước đây là Ma-la-uy. Là thành viên Liên hợp quốc từ ngày 1/12/1964.
Tổ chức nhà nước:
Chính thể: Dân chủ đa đảng.
Các khu vực hành chính: 24 quận: Blantyre, Chikwawa, Chiradzulu, Chitipa, Dedza, Dowa, Karonga, Kasungu, Lilongwe, Machinga (Kasupe), Mangochi, Mchinji, Mulanje, Mwanza, Mzimba, Ntcheu, Nkhata Bay, Nkhotakota, Nsanje, Ntchisi, Rumphi, Salima, Thyolo, Zomba.
Hiến pháp: Thông qua ngày 18-5-1995.
Cơ quan hành pháp:
Đứng đầu Nhà nước và Chính phủ: Tổng thống.
Bầu cử: Tổng thống được bầu theo phổ thông đầu phiếu, nhiệm kỳ 5 năm.
Cơ quan lập pháp: Quốc hội (177 ghế, được bầu theo phổ thông đầu phiếu, nhiệm kỳ 5 năm).
Cơ quan tư pháp: Tòa thượng thẩm tối cao, Tòa án cấp cao (Chánh án do Tổng thống bổ nhiệm; các thẩm phán cấp dưới được bổ nhiệm dựa trên tư vấn của Uỷ ban dịch vụ pháp lý).
Chế độ bầu cử: Từ 18 tuổi trở lên, phổ thông đầu phiếu.
Các đảng phái chính: Mặt trận Dân chủ thống nhất (UDF); Liên minh vì Dân chủ (AFORD); Đại hội vì nước cộng hòa thứ hai (CSR); Công đảng Ma-la-uy (MCP); Đảng Dân chủ Ma-la-uy (MPD), v.v..
Khí hậu: Gió mùa xích đạo; mùa mưa từ tháng 11 đến tháng 5; mùa khô từ tháng 5 đến tháng 11. Nhiệt độ trung bình tháng 1: 20 – 27oC, tháng 7: 14 – 19oC. Lượng mưa trung bình: 750 – 2.500 mm.
Địa hình: Cao nguyên hẹp, dài, có đồng bằng, đồi, núi.
Tài nguyên thiên nhiên: Đá vôi, uranium, than đá, bôxit đá quý.
Dân số: 16.362.000 người (ước tính năm 2013).
Các dân tộc: Người Chewa, Nyanja, Tumbuko, Yao, Lomwe, Sena, Tonga, Ngoni, Ngonde, người châu Á, châu Âu.
Ngôn ngữ chính: Tiếng Anh và Chichewa.
Tôn giáo: Đạo Tin lành (55%), Đạo Cơ đốc (20%), Đạo Hồi (20%), tín ngưỡng bản xứ.
Tổng quan: Ma-la-uy là một trong những nước kém phát triển nhất thế giới. Nền kinh tế chủ yếu là nông nghiệp với 90% số dân sống ở khu vực nông thôn. Nông nghiệp chiếm 45% GDP và 90% doanh thu xuất khẩu. Kinh tế phụ thuộc vào sự hỗ trợ kinh tế đáng kể từ IMF, Ngân hàng thế giới và một số nước tài trợ khác.
Sản phẩm công nghiệp: Chè, thuốc lá, đường, gỗ xẻ, xi măng, hàng tiêu dùng.
Sản phẩm nông nghiệp: Mía, bông, chè, ngô, khoai tây, sắn, lúa miến, đậu đỗ; gia súc, dê.
Giáo dục: Năm 1995, Chính phủ quy định giáo dục tiểu học miễn phí. Malauy có 1 trường đại học ở Zomba và một số cơ sở nghiên cứu trực thuộc.
Các thành phố lớn: Blantyre, Mdudu, Zomba, v.v..
Đơn vị tiền tệ: Kwacha Malauy (MK); 1 MK = 100 tambala
Danh lam thắng cảnh: Hồ Ma-la-uy, đỉnh núi Mu-la-ni-e, công viên có các trò chơi ở Ka-sun-gu, hồ Ma-lôm-be, v.v..
Quan hệ quốc tế: Tham gia các tổ chức quốc tế AfDB, ECA, FAO, G-77, IBRD, ICAO, IFAD, ILO, IMF, IMO, Interpol, ITU, OAU, UN, UNCTAD, UNESCO, UNIDO, UPU, WFTU, WHO, WIPO, WMO, WTrO, v.v…
