Bộ trưởng Lê Minh Hoan gợi ý, con đường ‘nông sản hạnh phúc’, ‘nông nghiệp hạnh phúc’ là cách thức hay để phát triển nông nghiệp vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ.
Không thiếu hụt hay bị giới hạn nguồn lực
Phát biểu tại Hội nghị triển khai Chương trình hành động thực hiện Nghị quyết số 11 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ sáng 27/8, Bộ trưởng Bộ NN&PTNN Lê Minh Hoan cho rằng, đặc thù địa hình và địa lý tự nhiên, giao thông kết nối cùng khó khăn khác không hẳn ngăn cản cho sự phát triển kinh tế chung và ngành nông nghiệp nói riêng của vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ.
Từ cách nhìn khác, ông cho đó còn là động lực để tạo nên những khác biệt riêng trong nguồn lực phát triển chuyển hóa thành lợi thế khai thác, phát huy một cách phù hợp năng động, sáng tạo hòa cùng nguồn vốn văn hóa, nguồn vốn xã hội vô giá không giới hạn sẽ tạo điểm nhấn đặc sắc cho kinh doanh sản phẩm nông nghiệp, tiếp thêm sức bật mới cho vùng.
Bộ trưởng cho rằng, thay vì đặt quá nặng vào kết quả mang tính sản xuất như sản lượng, quy mô, hay trông chờ vào các giải pháp mang tính quy mô công nghiệp như sản xuất hộ nông dân, sản xuất tập trung lớn, các nhà máy, dây chuyền công nghiệp mà thực tế không có quá nhiều điều kiện thuận lợi để triển khai, có thể cân nhắc thêm cách tiếp cận kinh tế nông nghiệp dịch vụ dựa trên trải nghiệm.
Theo gợi ý của Bộ trưởng Lê Minh Hoan, việc sản xuất kinh doanh du lịch, dịch vụ trong nông nghiệp trước mắt phải gắn với đồng bào dân tộc, người nông dân (Ảnh: Hữu Thắng).
Cùng với đó, phát triển nông nghiệp theo hướng trải nghiệm, căn cứ nhu cầu của du khách, người tiêu dùng để xây dựng các sản phẩm mang tính đặc thù.
“Mọi hoạt động sản xuất, kinh doanh du lịch, dịch vụ trong nông nghiệp trước mắt phải gắn với đồng bào dân tộc, người nông dân, cộng đồng nông dân, nông thôn, cộng đồng trong các thôn bản, tạo nên sự kết nối, gần gũi, thân thiện với du khách. Đây là những điều mà Yên Bái, Tuyên Quang, Lai Châu và các địa phương khác đang duy trì theo đuổi và đã đạt được thành công bước đầu”, Bộ trưởng nói.
Theo ông, góc nhìn mở này, nguồn lực, lợi thế của vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ không hề thiếu hụt hay bị giới hạn.
“Nguồn lực cho tất cả địa phương đầu tiên và quan trọng nhất là cộng đồng dân cư địa phương. Khi cộng đồng địa phương được nâng cao năng lực, được trao quyền lực, sức mạnh của từng địa phương”, ông nói và nhấn mạnh, tư duy phân công giao việc theo từng cấp, từ trên xuống dưới cần được triển khai thay vì tâm lý trông chờ, ỷ lại cũng như các kênh kết nối với người dân.
Bộ trưởng cũng dẫn chứng, ở nhiều quốc gia đã có cách tiếp cận khác là sự chủ động tiếp cận từ cấp cơ sở, người dân tới cộng đồng xã hội của chính quyền địa phương. Trong khi hỗ trợ từ bên ngoài nhiều khi chỉ mang tính thời điểm thì việc tự chủ trong điều kiện có hạn của cộng đồng xã hội.
Điều này sẽ tạo cơ sở vững chắc để từng bước cân nhắc xem xét phù hợp các giải pháp đồng bộ, hiệu quả quản lý tài nguyên, thiên nhiên, nhất là các vấn đề bảo vệ môi trường, gìn giữ tài nguyên rừng, cải thiện nâng cao kinh tế địa phương và thu nhập của người dân.
Xác định thế mạnh nông nghiệp cho riêng mình
Về kinh tế sinh thái nông nghiệp bền vững luôn được quan tâm hàng đầu tại các địa phương. Những gợi ý từ các tổ chức quốc tế cho thấy khả năng về việc nông dân, người dân tộc, người dân địa phương có thể cùng tham gia với các cơ quan quản lý để cùng chia sẻ trách nhiệm và quyền lợi đối với diện tích có tài nguyên, thiên nhiên có rừng bao phủ.
“Ngay tại Lào Cai, hội nghị ngày hôm nay, tỉnh đã mạnh dạn thí điểm mô hình hợp tác phát triển dược liệu gắn với bảo tồn rừng và cung cấp các nguyên liệu, dược liệu cho các doanh nghiệp để bảo tồn, phát triển bền vững, hợp tác quản lý, bảo vệ rừng gắn với phát triển sinh kế cho người dân”, ông nói.
Theo đánh giá của người đứng đầu ngành Nông nghiệp, những mô hình đã được kiểm chứng về hiệu quả ban đầu như thế này có thể giúp các địa phương có lời giải đáp trước những phân vân, xung đột giữa giữ vững, bảo tồn tài nguyên rừng và tăng trưởng kinh tế thiếu bền vững.
Bởi tư duy giữ rừng cần có những tiếp cận khác, chứ không thể theo một cách truyền thống là thuê mướn bảo vệ rừng với đơn giá ở mức thấp như hiện nay.
“Tôi đồng tình với chia sẻ của lãnh đạo một địa phương trong Vùng rằng nếu đặt nặng chỉ tiêu tăng trưởng thì không ít các địa phương vẫn là khó khăn, thiếu thốn nhiều mặt và hạ tầng phát triển thấp. Và nếu nghĩ khác đi là làm sao để người dân trong các tỉnh sống hài hòa và hạnh phúc?
Những góc nhìn này trong lĩnh vực nông nghiệp, phải chăng mỗi địa phương trong vùng cần xác định phát huy thế mạnh nông nghiệp cho riêng mình tùy theo điều kiện của địa phương để phát huy tối đa giá trị của mình”, Bộ trưởng gợi ý.
Bộ trưởng cũng nói rằng, con đường “nông sản hạnh phúc”, “nông nghiệp hạnh phúc” là cách thức hay để xây dựng tạo dựng được những đặc thù cho phát triển nông nghiệp như cách Hà Giang đã và đang làm rất tốt.
“Tất nhiên, để có thể thúc đẩy phát triển các hoạt động nông nghiệp mang tính bền vững như những góc nhìn nêu trên thì rất cần thêm cơ sở hạ tầng giao thông tốt hơn như cầu đường, sân bay… Những cách tiếp cận mới sẽ tạo ra nhiều điểm đến được hiện diện trên bản đồ du lịch thế giới khi kinh tế tăng trưởng bao trùm ở tất cả địa phương trong Vùng”, Bộ trưởng nhìn nhận.
Nguyễn Thu Huyền
