Lê Công Hành diễn ca – Tác giả: Nhà thơ Nguyễn Hữu Quang

LÊ CÔNG HÀNH DIỄN CA

Từ thiên cổ bao lần biến cố
Cõi trời Nam đổi số bao phen
Khi thì nghiêng ngửa mới lên
Khi thì bão tố mới liền thịt da.

Triều Lê ta tới hồi suy mạt
Khi thì Mạc, lúc Nguyễn xưng hùng
Trạng Trình mới tỏ lòng trung
Khéo điều Mạc, Nguyễn phục hưng Lê triều.

Cơn sóng biếc chia chiều sáng, tối
Ngó lên trời vật đổi sao thay
Nước nhà vận thế mới hay
Qua cơn bĩ cực tới ngày thái lai.

Kìa Trịnh, Nguyễn mấy lần tàn khốc
Nọ Mạc, Lê cùng cốc tang thương
Bắc phương Minh cũng một phường
Bị Thanh dồn đuổi tứ phương đâu còn.

Thuở sinh thời nước non loạn lạc
Mới họ tên đã lắm long đong
Sao cho giữ mạng thong dong
Thay tên đổi họ mới mong vẹn toàn.

Sách Lê Công Hành có in bài diễn ca của nhà thơ Nguyễn Hữu Quang.

Vốn dòng dõi Mạc hoàng cao quý
Lửa thử vàng khi ấy lắt lay
Sinh thời tài lạ, phép hay
Thông minh sáng tỏ bụng đầy kinh luân.

Nhìn thời thế thêm phần toan tính
Khổ công rèn mới chính đường đi
Đông, Tây, Nam, Bắc mấy thì
Dọc ngang trời đất thêm uy giúp đời.

Ngẫm thế sự lo chi việc ấy
Thân nhỏ nhoi lấy chí lập thành
Ngày đêm tôi luyện học hành
Nhận bằng Tiến sĩ vang danh triều đình.

Nhận chức quan lo mình hữu sự
Vua tin dùng luôn giữ ở bên
Con đường quan lộ tiến lên
Thị lang nhận chức đứng trên nhiều người.

Rồi thuận thời vua phong chức trọng
Vua tuyên đi sứ cống Bắc phương
Cúc cung tận tụy một đường
Lập đoàn thẳng tiến một trương an bài.

Người phương Bắc khéo bày chước thử
Dẫn sai đường xem sứ tính sao?
Vào nơi rừng thẳm núi cao
Vào nơi sông hiểm khác nào thiên la.

Người đói khát ngựa đà kiệt sức
Ngó lên trời bụng tức đầy vơi
Muôn loài vẫn sống đấy thôi?
Trời đâu đã tuyệt mệnh người mấy ai?

Bìa tập thơ của nhà thơ Nguyễn Hữu Quang.

Kìa ngọn lửa ngút ngàn hào khí
Người Việt ta nuôi chí ngàn đời
Hiên ngang đạp đất đội trời
Bao đời giặt Bắc hết thời nghênh ngang.

Trần Khái ta bụng mang chước lạ
Chế ra đồ bắt cá, thú rừng
Người thì hái quả, tìm măng
Sức lực đã có lại càng đi mau.

Kẻ tiểu nhân luôn cầu việc xấu
Trên đường đi in dấu gian nan
Đường đi đâu hết bất an
Bắc phương loạn lạc thế gian đủ điều.

Lo, lường, tính còn nhiều trắc trở
Sai một li thì chớ mong cầu
Sứ ta sẵn chí đương đầu
Anh hào ánh mắt lộ màu tinh quang.

Nhằm triều Minh băng băng tiến bước
Tiếp Sứ đoàn đón rước vào cung
Triều Minh nể phục trong lòng
Khéo bày trước lạ đọ cùng xứ Nam.

Dựng lầu cao đặt thang mời gọi
Để sứ ta lên tới lầu cao
Xong rồi thang giấu lối nào
Sứ ta ngơ ngác tính sao bây giờ?

Quan sát thấy có pho tượng cất
Ở trên đề chữ “Phật tại tâm”
Nước chum, lọng cắm ngoài sân
Dao, tre để sẵn trong tầm mắt ta.

Có nước uống thì là có lối
Hẳn đây là thử trí của ta?
Ngắm nhìn pho tượng lân la
Thò tay khẽ bè hóa ra bánh thần.

Ăn no rồi bước chân ngắm nghía
Đường thêu kia đâu có khó gì?
Đường kim, mũi chỉ tinh vi
Khiến người phương Bắc phục thì mới cam.

Nhà thơ Nguyễn Hữu Quang (thứ hai bên trái) làm việc với nhà văn Phùng Văn Khai.

Mới bày ra việc làm không khó
Sáng đường thêu đâu có rập khuôn
Mũi kim lên xuống như tuôn
Chuyển từ năm mũi xuống còn có ba.

Lọng thêu xong mắt ta nhìn ngắm
Ngước nhìn trời thấy cánh dơi bay
Cũng vừa nẩy được ý hay
Liền ôm lọng nhảy hai tay vững vàng.

Vua nhà Minh sai mang kiệu tới
Rước sứ vào rồi mới luận bàn
Sáng, Minh vượt khó mấy lần
Gộp tài, trí, dũng “người Nam mẫn cường”.

Ai học ai hỏi người Bắc đó?
Ngón tài hoa tới độ thất kinh
Phục cho tài trí Công Hành
Đường thêu mũi chỉ nhà Minh cúi đầu.

Cả triều Minh một màu tán thán
Tôn sùng người xứng đáng muôn điều
Tuyên ban lễ vật thật nhiều
Sai người theo sứ xuôi chiều cùng sang.

Tiệc tiễn đưa nối trương trọng thị
Viết lời từ tỏ ý bang giao
Chia tay trời đất xôn xao
Khi đi bão táp, giờ sao vui vầy.

Đường hồi triều rừng cây dịu mát
Sông suối nghe tiếng hát ngân xa
Triều đình rực rỡ muôn hoa
Vua tôi ra đón sứ ta hồi triều.

Mở yến tiệc muôn điều hoan hỉ
Ban hoàng ân phỉ chí đổi tên
Thượng thư Thái bảo ban thêm
Thanh Lương hầu tước tăng nền vinh hoa.

Nhiều tài cũng khiến ta khốn khổ
Nhiều công là cái hố suy bì
Công Hành trăn trở nghĩ suy
Giúp dân là cái hướng đi để đời.

Hướng đã có đổi thời cách sống
Trở về làng Quất Động dạy dân
Thêu thùa may vá chuyên cần
Khắp nơi đến học gửi thân vào thầy.

Rút kim cổ Đông, Tây, Nam, Bắc
Vào mũi kim sáng quắc đường thêu
Tài tình tay vẽ nét yêu
Đường kim mũi chỉ trăm điều tài hoa.

Tiếng vang dội gần xa biết tới
Dội trời Âu rõ mới vang xa
Xưa nay kim cổ xét ra
Cái tài sáng nghệ rõ là thất kinh.

Xét từ thuở khai sinh đất nước
Tổ tiên ta lưu bước Đông – Tây
Bao đời dời đổi dựng xây
Cũng vì phương bắc đổi thay khó lường.

Vốn dòng dõi Thần Nông cao quý
Xưa tổ ta quốc trị Kinh vương
Đại quốc rộng lớn bốn phương
Trường Giang, Ba Thục xuôi đường Biển Đông.

Bởi Bắc thuộc xiềng gông quá khứ
Tổ Nam ta hóa sử người Hoa
Xét ra sử của nước ta
Chuyện người Trung Quốc viết ra cũng thường.

Kể từ thuở Hồng Bàng định quốc
Nghề thêu thùa đã được mở ra
Vua Hùng nối Tổ nước ta
Trống đồng minh chứng tài hoa thêu thùa.

Nhà thơ Nguyễn Hữu Quang (giữa) tại Thư viện Quốc gia.

Tới Trưng Vương cờ xưa lộng gió
Nét chữ thêu chứng tỏ tài ba
Cỏ cây chan chứa muôn hoa
Gộp gom kim cổ thêu ra nét đời.

Từ Quất Động nối thời lan khắp
Cả ba miền lửa thắp nghề thêu
Công Hành rạng rỡ muôn điều
Dân yêu kính ngưỡng bao nhiêu tấm lòng.

Lòng rộn ràng điều mong thỏa ước
Hết tuổi trời nhẹ bước quy tiên
Công Hành về với cõi thiên
Than ôi! Thương xót ba miền để tang!

Tin về triều dội tai sét đánh
Vua thượng triều than thánh đã đi
Tiếc thương một đấng thiên uy
Thương dân vì nước sớm khuya một đời.

Thuở sinh thời công lao hiển hách
Vua mến yêu tỏ cách truy tôn
Vua tôi lệ nhỏ ròng ròng
Lập đền cúng tế thỏa lòng dân mơ.

Trải tháng năm chưa mờ bia đá
Tước truy phong còn quá rõ ràng
Mười hai tháng sáu hội làng
Thành tục cúng lễ vẻ vang muôn đời.

Dân khắp nơi lập đền không ngớt
Thời gian trôi không bớt niềm thương
Tổ nghề tự nguyện dân phong
Khắp nơi thờ phụng ghi công ân tình..

Ôi! Thánh đức Lê Hành sáng mãi!
Học theo người cũng phải miệt mài
Ai ơi! Ghi nhớ đừng phai
Chỉ thêu lên gấm! Sắt mài lên kim!