Nhà văn Phùng Văn Khai.
Chuyện từ trang Hồng Vinh vùng đất Nam Xương.
Nhận được thư của Lý Bí thông báo tình hình mọi diễn biến của chiến cuộc với giặc Lương, Phùng trại chủ cho mời Triệu sư phụ cùng con trai là Phùng Thanh Hòa vào bàn việc. Mấy năm trước, theo lời khuyên của Lý Bí, cũng là truyền thống của Phùng gia vùng đất Nam Xương, trại chủ đã cho đóng năm mươi chiếc thuyền lớn giấu ở đầm lớn ăn thông ra sông Cái. Phùng trại chủ có trưởng tử là Phùng Thanh Hòa tuy mới mười bảy tuổi đã là một thanh niên anh tuấn có tài văn võ, đặc biệt môn đánh vật. Vốn ưa binh pháp, Phùng gia tìm thầy giỏi về dạy các con. Riêng đội thuyền của Phùng gia không chỉ thành thạo tiến lui trên các vùng đầm lầy sông nước mà đã nhiều phen Phùng Thanh Hòa còn dẫn đi hàng tháng trời tuần thú tới tận vùng cửa biển. Phùng công tử tuổi còn trẻ nhưng đã sớm tỏ ra có biệt tài làm tướng, không chỉ có sức vóc hơn người mà mưu trí quân cơ cũng rất thâm trầm, nhiều lần được Triệu sư phụ ngợi khen.
Triệu sư phụ vốn là người mê binh pháp. Những khi nhàn rỗi, sư phụ thường cùng trại chủ và công tử đem thuyền ra bày trận. Triệu sư phụ gốc người huyện Nam Xương, nơi tổ tiên hai mươi sáu đời họ Phùng từ thời nữ tướng quân Phùng Thị Chính theo Hai Bà Trưng khởi nghĩa đánh giặc Hán. Thời đó, họ Phùng còn định cư ở chân Tản Viên sơn. Các nghĩa binh họ Phùng theo Hai Bà Trưng đánh đuổi lũ người phương Bắc. Khi Hai Bà núng thế tự tận đã tản mát khắp trong Giao Châu lập nghiệp, lập làng. Họ Phùng đi đến đâu, đều cho lập trang ấp thờ cúng tổ tiên rất nghiêm cẩn.
Ở trang Hồng Vinh, luôn mấy năm, Triệu sư phụ nhận con trại chủ tới cổ tự dạy kinh sách. Phùng Thanh Hòa từ nhỏ thông minh đĩnh ngộ hơn người. Phàm việc văn bút thi thư đều học một lần đã thông. Tài võ vật cũng khác người. Mới mười lăm tuổi đã thắng tất cả các đô vật có tiếng trong vùng. Thanh Hòa tính tình nho nhã, không thích hơn thua. Phùng trang chủ lại rộng rãi khí phách hơn người, thành thử gia trang ở Hồng Vinh khi nào cũng đông đúc tấp nập, thương khách nhân sĩ bốn phương tới kết giao.
Khi sư phụ họ Triệu an vị đâu đấy, Phùng trại chủ thong thả nói:
– Bạch lão sư phụ! Tại hạ vừa mới nhận được thư của chủ tướng Lý Bí. Nghĩa quân của ngài ấy ở bến đầm Bạch Long chỉ một đêm đã đốt giết trên năm mươi chiến thuyền của giặc Lương. Làm được điều kinh thiên động địa ấy, hẳn trong quân doanh của Lý Bí tất có người tài hiến bàn mưu kế. Từ ngày Vũ Lâm hầu Tiêu Tư gây ra thảm sát Luy Lâu, lòng dân trong toàn cõi Giao Châu ta bất an lắm. Nay Lý Bí vì nợ nước thù nhà mà phất cao cờ nghĩa quả là đáng mặt anh hùng. Tại hạ nay cũng đã già rồi mà chí lớn chưa thành thật có lỗi. Nay nhận được thư của Lý Bí, trong lòng phấn chấn như cởi bỏ được gánh nặng ngàn cân. Xin nghe cao ý của sư phụ để tại hạ sớm quyết tâm cho Thanh Hòa đem binh xuống Long Biên cùng Lý Bí đánh đuổi lũ người phương Bắc.
Nhà văn Phùng Văn Khai (bìa phải) trao đổi cùng đồng nghiệp.
Triệu sư phụ nghe trại chủ giãi bày lời gan ruột từ tận đáy tâm can lại đã thấy rõ chủ ý của Phùng gia quyết theo cờ nghĩa nên rất xúc động nói:
– Phùng trại chủ quả thật có chí khí của bậc anh hùng. Ngài đã bao năm như rồng ẩn mình nơi sông nước là vì chưa gặp thời thế đó thôi. Nay binh tướng Vũ Lâm hầu bạo ngược ngang nhiên vô cớ lừa giết bảy mươi ba vị hương trưởng trong toàn cõi Giao Châu là đã khinh miệt người phương Nam chúng ta quá lắm. Con giun xéo mãi cũng quằn. Lý Bí đã giương cao cờ nghĩa một trận đại phá chiến thuyền của bọn giặc Lương khiến sĩ khí của người phương Nam chúng ta được nâng cao. Trước ta nghe nói sư phụ của Lý Bí có một vị cao đồ tên là Tinh Thiều từng sang tận kinh đô Kiến Khang phương Bắc học thi thư binh pháp. Chắc hẳn trận hỏa công đốt chiến thuyền là do Tinh Thiều hiến kế cho Lý Bí. Điều đó cho thấy Lý Bí không chỉ giỏi binh pháp, được lòng dân chúng trong vùng mà còn rất biết trọng dụng hiền tài tướng sĩ. Nay ta bình tâm mà xét, binh tướng Vũ Lâm hầu ở thành Long Biên mười phần chắc đã lung lay năm sáu phần rồi. Bọn chúng mười mấy năm không động đến binh giáp tất quân uy lỏng lẻo, người ngựa, thuyền bè rệu rã là thời cơ tốt để người Giao Châu chúng ta vùng lên làm chủ. Ta đã thấy rõ tâm kế của Lý Bí đưa thư mời Phùng trại chủ giao trưởng tử Thanh Hòa làm chủ tướng đem binh mã bản bộ xuống hợp vây thành Long Biên là đúng lắm.
Từng lời, từng lời của lão sư phụ Triệu Bảo như đi thẳng vào tâm can của Phùng trại chủ. Từng nhiều lần đàm đạo binh gia với trại chủ đều thấy Phùng gia không chỉ có kiến văn sâu rộng mà tấm lòng ưu dân ưu nước lúc nào cũng canh cánh bên trong khiến sư phụ họ Triệu rất khâm phục.
Phùng Thanh Hòa từ nãy giờ thấy cha và sư phụ bàn việc lớn bèn đứng dậy chắp tay trang nghiêm nói:
– Lời sư phụ nói quả là chí lý. Người phương Nam chúng ta muốn đánh đuổi được bọn người phương Bắc về nước chúng làm chủ đất mình tuyệt đối phải chung sức chung lòng, bốn bề cùng nổi dậy, không quản hi sinh tính mạng việc lớn mới thành. Nay một mình Lý Bí đã dám xuất binh giết giặc. Ngài ấy lại đã đưa quân xuống đóng ở Hạc Trì thanh thế lớn lắm. Phùng gia ta sao nỡ ngồi yên? Nay con xin với cha và sư phụ dẫn đầu huynh đệ binh sĩ xuống Long Biên cùng Lý Bí hợp vây quyết một trận sống mái với binh tướng phương Bắc.
Phùng trại chủ thấy sư phụ trước sau đều đã chỉ rõ đạo lý đánh đuổi người phương Bắc lại thấy con trai hăng hái làm tướng tiên phong trong lòng rất mừng bèn thong thả vuốt chòm râu bạc nói:
Nhà văn Phùng Văn Khai (bìa trái) và nhà thơ Hải Đường (bìa phải).
– Lão phu đây sống gần hết đời người mới đợi đến ngày hôm nay được nghe sư phụ bàn kế đuổi giặc. Người Giao Châu chúng ta mấy trăm năm chịu nhục làm tôi tớ quận huyện cho Bắc triều đã tới lúc không chịu nổi nữa rồi. Nay ta truyền lệnh cho Thanh Hòa làm tướng tiên phong lập tức điểm toàn bộ binh lính tiến xuống Long Biên.
Không khí trang nghiêm, những lời nói hào sảng, quả quyết của Phùng trại chủ như lời thề từ núi sông dội lên khiến ai nấy đều cảm thấy có luồng khí huyết mạnh chảy rần rật trong người. Ngoài trời, nắng gay gắt chiếu xuống mặt đầm phía trước lóa nhóa những vầng sáng muôn sắc hào quang.
*
Từ Hạc Trì Lý Bí tiến quân xuống thành Long Biên
Buổi tối, khi họp bàn với các tướng, Lý Bí mệnh lệnh:
– Quân ta hãy cứ nghỉ ngơi hết đêm nay. Bọn giặc Lương dẫu có ăn gan hùm mật gấu cũng không dám tiến binh mà tất phải bẩm báo về Long Biên với Vũ Lâm hầu. Buổi chiều nay, từ khi có tin Phùng trại chủ ở trang Hồng Vinh huyện Nam Xương đã cho con trai là Phùng Thanh Hòa đem binh tướng bản bộ tiến về Long Biên ta đã cho người hẹn binh với Thanh Hòa ngày mai sẽ hai mặt cùng tiến đánh. Bọn giặc đang như rắn mất đầu, việc đánh bại chúng chỉ một trận là xong.
Nguyên từ buổi chiều, ngay sau khi biết chủ tướng giặc đã chết trong đám loạn quân, Lý Bí đã cho thám mã tới báo rõ mọi việc với Phùng Thanh Hòa, lại hẹn binh cùng xuống vùng tiêu diệt nốt năm ngàn bộ tốt của Vũ Lâm hầu. Nhận được tin thắng trận, Phùng Thanh Hòa cả mừng không khỏi thầm kính phục Lý Bí chỉ một trận đặt phục binh đã tiêu diệt gọn ba ngàn kỵ binh chiến giáp của giặc. Sức mạnh nanh vuốt của Vũ Lâm hầu đã bị bẻ gãy chỉ trong một trận.
Mờ sáng hôm sau nơi cổng thành Long Biên.
Chủ tướng Lý Bí điểm năm ngàn binh tướng trong đó có tám thớt voi đã được đưa từ Hạc Trì kíp tới cổng thành nửa đêm hôm trước. Trên bành voi, dưới lá cờ đại bay phần phật, Lý Bí oai phong như tướng nhà trời rút gươm trỏ về phía trước dõng dạc nói lớn:
– Hơi các vị đô tướng! Hỡi ba quân! Nay ta phụng ý trời, quyết xuống Long Biên đuổi bọn Vũ Lâm hầu về phương Bắc.
Lời Lý Bí vừa dứt, bốn bề tiếng hô ào lên như sóng. Tám thớt voi uy dũng cặp ngà sáng quắc huơ cao vòi gầm lên những tiếng lớn khiến kinh động cả một vùng rộng lớn.
Chủ tướng giặc Lương trước thanh thế quân của Lý bí quá lớn bèn hạ mệnh lệnh lui binh cho ngựa xe lương thảo đi trước một mặt tự mình cùng với hai trăm kỵ mã đi đoạn hậu. Cả năm doanh trại lớn tiếng người ngựa vang động, ai cũng tranh nhau muốn rút trước khiến đám tùy tướng phải luôn miệng quát tháo còn phải chém đi mấy tên loạn quân mới tạm yên.
Khi đám tiền quân đã rút được một đoạn xa, hậu quân vừa lục tục lên đường bỗng từ phía cổng thành tiếng voi gầm ngựa hí chợt cất lên rồi cứ thế cờ quạt, chiêng trống nổi lên ầm ầm ngay sát sạt phía sau. Chủ tướng giặc Lương cả kinh vội giục đám binh tướng rút nhanh còn tự mình tế ngựa đi sau cùng quan sát. Chỉ mới chạy được một đoạn, phía trước bộ tốt của tên chủ tướng giặc Lương vướng các xe lương thảo không thể tiến nhanh khiến ba quân dồn ứ lại giữa quãng đường lầy lội cũng là lúc phía sau đội voi chiến lừng lững xộc đến. Trên bành thớt voi cao lớn lừng lững như một trái núi dẫn đầu, Lý Bí oai phong cầm kiếm trỏ vào đám người ngựa phương Bắc quát lớn:
– Tướng giặc hãy mau xuống ngựa đầu hàng bản tướng quân sẽ niệm tình tha chết cho.
Quân bốn phía ầm ầm thét vang. Đám ngựa Bắc thấy tám thớt voi chiến huơ vòi rống lên xông thẳng về phía trước vội chạy dạt ra bốn phía. Binh lính của giặc Lương như ong vỡ tổ quẳng gươm giáo xô nhau chạy. Chủ tướng giặc Lương vội cùng các kỵ mã cướp đường tế ngựa chạy thẳng về phía trước dẵm đạp cả lên đám loạn quân khiến chúng kêu khóc như ri.
Khi đã thoát khỏi đám ngà voi truy bức phía sau, chủ tướng giặc Lương cùng hơn trăm kỵ mã quất ngựa vượt qua các xe chở quân lương tiến về phía trước hòng chạy thoát bỗng đâu phía trước chiêng trống nổi lên ầm ầm, cờ xí rợp đất, binh lính ở đâu kéo đến hò reo rất đông. Đi đầu đám người ngựa là vị tướng trẻ mặt đẹp như ngọc, khí độ hiên ngang, tay cầm ngọn trường thương ngồi trên mình con ngựa tía trỏ vào đám giặc Lương quát lớn:
– Tên bại tướng kia hãy mau xuống ngựa chịu trói! Phùng gia ta đây đợi ngươi ở đây đã lâu rồi!
Chủ tướng giặc Lương rụng rời chân tay toan quất ngựa tìm đường chạy thoát thân đã thấy vị thần tướng quất ngựa sầm sập lao đến giơ cao ngọn trường thương nhằm thẳng ngực đâm bổ tới. Tướng giặc thất kinh trước thần lực của viên tướng trẻ vội đưa đại đao chém bừa về phía trước bất chấp tính mạng. Nhanh như chớp, thấy tướng giặc cùng đường dùng chiêu mạng đổi mạng, Phùng Thanh Hòa vội dạt người xuống sát lưng ngựa hất chuôi ngọn trường thương đánh văng đại đao của tướng giặc đồng thời vòng ngựa lại rút phắt cung tên gài sẵn sau lưng nhằm vào tướng giặc buông dây. Chỉ thấy soẹt một tiếng, mũi tên đã cắm phập vào cổ họng viên bại tướng.
Thấy tướng giặc trúng tên ngã ngựa, đám kỵ binh không còn hồn vía nào nữa quay ngược trở lại giày xéo lẫn nhau mỗi người một hướng chạy thục mạng bỏ mặc năm ngàn bộ tốt trước sau bị vây chặt trên quãng đường lầy lội.
Nhà văn Phùng Văn Khai (bìa trái) tặng sách nhân dịp Lễ gặp mặt đầu năm mới.
Sau trận mưa tên vào đám tàn quân, các vị đô tướng cùng hàng ngàn dũng sĩ của họ Phùng ào lên chém giết một hồi khiến đám bại binh ôm đầu máu quẳng khí giới đầu hàng vô số kể. Phía đầu đường bên kia, Lý Bí xua tám thớt voi lên giày xéo một chặp khiến quân giặc hồn bay phách tán đua nhau quẳng giáp xin hàng. Lý Bí ra lệnh cho binh tướng ngừng chém giết để chúng ra hàng cũng là lúc Phùng Thanh Hòa tế ngựa thẳng vào giữa trận tới trước đầu voi chiến của Giám quân gọi lớn:
– Lý tướng quân! Tiểu tướng theo lệnh ngài dẫn binh suốt đêm từ huyện Nam Xương tới ứng chiến đây.
Chủ tướng Lý Bí vội rời bành voi nhảy xuống cũng là lúc vị tướng trẻ rời lưng ngựa. Hai vị tướng ôm chầm nhau giữa chiến trường ngổn ngang xác giặc.
Lý Bí xúc động nói:
– Tướng quân tuổi trẻ mà thần dũng hơn người đã hành binh suốt đêm xông thẳng vào trận phá giặc thật là đáng mặt anh hùng. Phen này quân ta tất sẽ đuổi được Vũ Lâm hầu về đất Bắc.
Vị tướng trẻ họ Phùng ôm chặt Chủ tướng Lý Bí nói lớn:
– Cả đời tiểu tướng vâng lệnh sư phụ và cha chờ đợi buổi giết giặc hôm nay. Toàn bộ binh mã lương tiền của Phùng gia ta từ bây giờ xin giao hết để Tướng quân đuổi giặc phương Bắc.
Các viên đô tướng thấy hai vị chủ tướng ôm nhau giữa trận thảy đều hô vang khiến đất trời như lay chuyển. Đám tàn binh phương Bắc cơ hồ không còn hồn vía nào nữa đều đã cởi bỏ giáp phục, vứt đao thương tự trói mình xin hàng.
*
Kể từ ngày đem quân bản bộ theo Lý Bí đánh đuổi giặc phương Bắc, dưới cờ trung nghĩa, đạo binh của Phùng Thanh Hòa luôn đi đầu phá giặc lập được nhiều công trạng.
Sau khi đại thắng nhiều trận, Giám quân Lý Bí cùng các vị chư tướng đánh đuổi Vũ Lâm hầu Tiêu Tư phải chạy về phương Bắc. Các vị anh hùng người Giao Châu theo về cờ nghĩa của Lý Bí vào thành Long Biên thiết lập triều đình tự chủ, luận công ban thưởng. Lão tướng Phạm Tu đứng đầu Ban Võ; Danh nho Tinh Thiều đứng đầu Ban Văn; Lão tướng Triệu Túc làm Thái phó. Đặc biệt, Lý Nam Đế phong hai vị tướng trẻ có nhiều công trạng: Triệu Quang Phục làm Tả tướng quân; Phùng Thanh Hòa làm Hữu tướng quân.
Không phụ sự tin tưởng của Lý Nam Đế, khi binh tướng phương Bắc một lần nữa tràn sang cướp nước Vạn Xuân, hai vị tướng quân Phùng Thanh Hòa và Triệu Quang Phục đã chiến đấu vô cùng dũng cảm. Phùng Thanh Hòa đi khắp các vùng đất huyện Quốc Xương, Nghĩa Hoài, Tuy Ninh, Vũ Hưng, Phạm Tín, Câu Lậu mở sới vật nhằm mộ binh đánh giặc. Vị tướng họ Phùng đã nhiều lần chuyển binh lương tới ứng cứu cho Lý Nam Đế bị quân nhà Lương vây gấp ở hồ Điển Triệt. Sau này, trời không chiều lòng người, Lý Nam Đế binh bại phải rút về động Khuất Lão trao lại binh quyền cho Triệu Quang Phục rút về đầm Dạ Trạch tính kế lâu dài. Cũng trong thời gian ấy, Phùng Thanh Hòa tới vùng đất An Hoa Trang huyện Câu Lậu tuyển mộ binh lương, dân trong vùng vì cảm ơn đức của Phùng tướng quân theo về ngày một đông.
Được mấy năm sau, khi binh lương ngày một dồi dào, tướng quân họ Phùng đang bàn với phụ lão vùng An Hoa Trang giúp Triệu Việt Vương phá giặc thì ông đột ngột qua đời. Cả vùng đất rộng lớn An Hoa Trang thương tiếc người hiền đức họ Phùng cũng là vị tướng tài của Lý Nam Đế chôn cất cẩn thận. Các đời sau đều nối nhau suy tôn Phùng Thanh Hòa là Trạng Vật, Thần Thành hoàng của vùng đất An Hoa Trang tức Phùng Xá – Thạch Thất ngày nay.
