Tái hiện Tết Đoan Ngọ Thăng Long xưa. (ảnh Quang Tấn).
Nhân dịp Tết Đoan Ngọ, ngày 6/6, tại Hoàng Thành Thăng Long, Trung tâm Bảo tồn Di sản Thăng Long – Hà Nội đã tổ chức khai mạc Chương trình ‘Tết Đoan Ngọ Thăng Long xưa’.
Tại chương trình đã diễn ra các hoạt động trưng bày, trải nghiệm văn hóa truyền thống phục vụ du khách tham quan. Ngoài ra, du khách còn được tìm hiểu những phong tục độc đáo của ngày tết Đoan Ngọ như tục “giết sâu bọ”, đeo bùa ngũ sắc, tục hái thuốc nam đề cao tri thức dân gian dùng thảo mộc chăm sóc sức khỏe con người và trưng bày quạt trong đời sống xưa và nay… thông qua hệ thống trưng bày hiện vật, pano, tranh vẽ diễn giải sẽ mang lại nhiều điều bất ngờ và hấp dẫn.
Cũng trong chương trình năm nay, hoạt động thể nghiệm tái hiện nghi lễ tiến phẩm, dâng hương lên các vị tiên đế và nghi lễ Ban quạt trong cung đình Thăng Long tiếp tục được Trung tâm Bảo tồn Di sản Thăng Long – Hà Nội phối hợp với Hội Di sản văn hóa Thăng Long, Công ty Ỷ Vân Hiên và Trung tâm bảo tồn phát triển nghệ thuật sân khấu Việt Nam thực hiện.
Tết Đoan Ngọ thường được tổ chức vào giờ Ngọ, ngày mùng 5 tháng 5 Âm lịch hằng năm. (ảnh Quang Tấn).
Bên cạnh đó, du khách sẽ được tặng những món quà độc đáo và trải nghiệm phong tục ẩm thực “giết sâu bọ” của ngày Tết Đoan Ngọ cùng nghệ nhân ẩm thực Ánh Tuyết và thưởng trà cùng nghệ nhân trà Hoàng Anh Sướng. Đây là những hoạt động góp phần gìn giữ phong tục tập quán tốt đẹp của cha ông, khơi nguồn tinh hoa văn hóa dân tộc và giáo dục truyền thống cho thế hệ trẻ.
Theo PGS.TS Trần Đức Cường, Chủ tịch Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam, Tết Đoan Ngọ hay còn được gọi là tết Đoan Dương, thường được tổ chức vào giờ Ngọ, ngày mùng 5 tháng 5 Âm lịch hằng năm. Đây là ngày tết truyền thống của một số quốc gia Đông Á gồm Việt Nam Á. Ở Việt Nam, tết Đoan Ngọ còn được gọi là “tết giết sâu bọ”. Hiểu đơn giản, đây chính là ngày phát động bắt sâu bọ, tiêu diệt bớt các loài sâu bệnh gây hại cho cây trồng.
Du khách được trải nghiệm tục “giết sâu bọ” tại chương trình. (ảnh: Thanh Tùng).
PGS.TS Trần Đức Cường cũng thông tin, ở Việt Nam cứ đến ngày mùng 5 tháng 5 hàng năm, từ chốn cung đình hoa lệ, tôn nghiêm cho đến những miền quê đều hân hoan đón tết Đoan Ngọ. Tết Đoan Ngọ trong cung đình hay ngoài dân gian tuy có những lễ nghi, phong tục khác nhau nhưng đều là dịp con cháu tìm về cội nguồn, nhớ ơn công đức tổ tông và những người có công sinh công dưỡng đối với mỗi người.
Ngoài dân gian, Tết Đoan Ngọ cũng có những phong tục hết sức độc đáo như dâng cúng sản vật của mùa hạ lên ông bà tổ tiên, dùng thức ăn để “diệt sâu bọ” trong người, hái lá làm thuốc nam vào giờ ngọ, đeo bùa và chỉ ngũ sắc, dùng lá nhuộm móng tay móng chân, mặc áo dấu, bôi rượu hùng hoàng cho trẻ con, treo con giáp tết từ ngải cứu, khảo cây… Những phong tục này chính là những kinh nghiệm dân gian có nguồn gốc liên quan trực tiếp đến nông nghiệp và thời tiết. “Việt Nam là xứ nóng, tháng 5 lại là mùa nóng càng tạo điều kiện cho các loài sâu bọ, vi trùng phát triển làm hại mùa màng và ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe con người. Vì thế, con người phải tìm cách chống lại cái nóng và phòng dịch bệnh thông qua các món ăn, thức uống, đồ dùng. Phong tục tốt đẹp này đã đi vào kho tàng văn học Việt Nam”, PGS.TS Trần Đức Cường nói.
