Giới thiệu khái quát huyện Yên Thế

Yên Thế là huyện miền núi nằm ở phía tây bắc của tỉnh Bắc Giang, có diện tích tự nhiên 303km2; bắc giáp huyện Đồng Hỷ tỉnh Thái Nguyên, nam giáp huyện Tân Yên tỉnh Bắc Giang, đông giáp huyện Hữu Lũng tỉnh Lạng Sơn và Lạng Giang tỉnh Bắc Giang, tây giáp huyện Phú Bình tỉnh Thái Nguyên.

Trải qua những biến thiên của lịch sử, sự thay đổi địa giới chung của cả nước, tên gọi và địa giới hành chính huyện Yên Thế cũng có nhiều thay đổi.

Từ khi có dân cư sinh sống đến thời Lý (1009-1225), vùng đất Yên Thế chưa là một đơn vị hành chính riêng mà nằm trong đất Lạng Châu. Đến thời Trần (1225-1400), huyện mang tên là Yên Viễn thuộc lộ Như Nguyệt Giang, khi nhà Minh thống trị huyện đổi tên thành Thanh Yên, thuộc châu Lạng Giang. Thời Quang Thuận nhà Lê (1460-1469), Thanh Yên được gọi là Yên Thế, nằm trong phủ Lạng Giang trấn Kinh Bắc.

Đến thời kỳ đầu nhà Nguyễn, Yên Thế vẫn giữ hiện trạng đó. Từ năm Minh Mệnh thứ 13 (1832) trực thuộc phân Phủ Lạng Giang. Đầu thế kỷ XX phủ Yên Thế gồm 10 tổng, trừ tổng Yên Thế đã biến mất và thêm 03 tổng khác là Hương Vỹ, Hữu Thượng (trước thuộc huyện Hữu Lũng) và Ngọc Cục (trước thuộc huyện Yên Dũng). Theo danh mục các làng xã Bắc kỳ (1927) và tài liệu lưu trữ về làng xã Bắc Kỳ (đầu thế kỷ XX), huyện Yên Thế gồm 10 tổng. Trước năm 1945, Yên Thế là một phủ nằm trong tỉnh Bắc Giang, địa giới bao gồm cả 2 huyện Yên Thế và Tân Yên ngày nay.

 Năm 1957, theo Nghị định số 532-TTg ngày 6/11/1957 của Thủ tướng Chính phủ huyện Yên Thế chia thành 02 huyện Yên Thế và Tân Yên. Đến nay huyện Yên Thế có 19 xã và 02 thị trấn là: Xuân Lương, Canh Nậu, Tam Tiến, Đồng Vương, Đồng Tiến, Tiến Thắng, An Thượng, Tân Hiệp, Tam Hiệp, Hồng Kỳ, Phồn Xương, Đồng Lạc, Tân Sỏi, Đồng Kỳ, Đồng Hưu, Hương Vỹ, Đông Sơn, Bố Hạ, Đồng Tâm, thị trấn TT Cầu Gồ và  thị trấn Bố Hạ.

Địa lý tự nhiên của Yên Thế gồm hai phần: Vùng rừng núi và trung du. Yên Thế có nhiều sông ngòi trong đó có các con sông lớn là sông Thương, sông Sỏi; sông Thương đồng thời là đường ranh giới giữa huyện Yên Thế và huyện Lạng Giang. Ngoài hai con sông lớn trên, ở Yên Thế còn có rất nhiều con suối, ngòi lớn nhỏ chạy đan xen giữa các vùng.

Yên Thế là vùng đất có con người tụ cư sớm; Trải qua những thăng trầm, biến động của lịch sử, con người nơi đây đã chứng kiến bao cảnh hợp tan và từ những thế kỷ XVIII – XIX; nhất là từ đầu thế kỷ XX đến nay, Yên Thế lại là miền đất thu hút hội tụ đông đảo cư dân từ các vùng lân cận như Cao Bằng, Lạng Sơn, Hưng Yên, Thái Bình, Hải Dương… tụ cư sinh sống tạo thành những cộng đồng làng bản đan xen gắn bó khăng khít, đoàn kết bảo vệ và xây dựng quê hương Yên Thế giàu đẹp như ngày hôm nay. Hiện nay, Yên Thế có trên 10 vạn người gồm 14 dân tộc anh em chung sống.

Trong suốt hàng nghìn năm dựng nước và giữ nước, vùng đất Yên Thế đã trở thành một bộ phận không thể thiếu được có những đóng góp quan trọng trong các cuộc kháng chiến của dân tộc chống lại các cuộc xâm lược của các triều đại phong kiến phương Bắc như: Chống quân xâm lược Tống thế kỷ thứ XI, quân xâm lược Nguyên – Mông, cuộc kháng chiến chống quân Minh, dưới sự lãnh đạo của Lê Lợi – Nguyễn Trãi mà đỉnh cao là chiến thắng Chi Lăng – Xương Giang năm 1427 và sau nay là chống giặc cờ đen, cờ vàng…

Năm 1858, thực dân Pháp xâm lược nước ta Lương Văn Nắm, Hoàng Hoa Thám đã cùng nhân dân Yên Thế dựng cờ khởi nghĩa chống lại thực dân Pháp ngót 30 năm (1884 -1913). Khởi nghĩa Yên Thế chống thực dân Pháp xâm lược được đánh giá là một cuộc khởi nghĩa nông dân lớn nhất, bền bỉ nhất trong phong trào vũ trang chống Pháp của nhân dân Việt Nam cuối thế kỷ XIX đến đầu thế kỷ XX trước khi có Đảng. Suốt 30 năm chiến đấu, nghĩa quân đã đánh hàng trăm trận lớn nhỏ, điển hình là các trận ở Cao Thượng (06-11-1890), Hố Chuối (22-11-1890), Phồn Xương (29-12-1895)…Cuộc khởi nghĩa phát triển khá sâu rộng và có sức ảnh hưởng lớn không chỉ ở trong vùng Yên Thế mà còn lan sang cả các vùng khác trong cả nước. Nhằm đàn áp cuộc khởi nghĩa Yên Thế, thực dân Pháp đã tập trung vào đây một lực lượng đông đảo các tướng, tá, binh lính cũng như vũ khí, đạn dược hòng dập tắt cuộc khởi nghĩa. Trong các trận đánh có sự tham gia chỉ huy của toàn quyền Đông Dương Pônđume, thống xứ Bắc Kỳ Moren, 3 thiếu tướng, 4 đại tá, 30 thiếu tá, hàng ngàn sĩ quan và trên 48.000 lượt lính với đầy đủ các quân binh chủng và cùng nhiều phương tiện vũ khí hiện đại…

Cuộc khởi nghĩa của Lương Văn Nắm và Hoàng Hoa Thám dần đi đến thất bại và kết thúc, nhân dân Yên Thế lại sớm tham gia phong trào cách mạng do lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc và Đảng Cộng sản Đông Dương phát động. Năm 1940, nhân Ngày quốc tế Lao động 1-5, cờ đỏ búa liềm đã xuất hiện ở Phồn Xương, Tổ Cú (Tân Hiệp) báo hiệu một bước ngoặt cách mạng mới. Tháng 9-1944, Ban cán sự Đảng tỉnh Bắc Giang đã quyết định thành lập Chi bộ Đảng Cộng sản đầu tiên ở Yên Thế. Dưới sự lãnh đạo của Đảng, kể từ đây cơ sở cách mạng ở Yên Thế đã có những thay đổi với nhiều hình thức hoạt động phù hợp, đáp ứng được được những đòi hỏi của thực tiễn, biết cách bám rễ phát triển, chuẩn bị điều kiện tốt nhất khi thời cơ đến để vùng lên giành chính quyền.

Trong cuộc kháng chiến 9 năm chống thực dân Pháp (1945-1954), cùng với quân dân cả nước, quân và dân Yên Thế đã vượt qua muôn vàn khó khăn, gian khổ, hy sinh và đã giành được thắng lợi vẻ vang, góp phần làm nên chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ, ghi tiếp những chiến công chói lọi vào trang sử chống giặc ngoại xâm của dân tộc Việt Nam. Sau gần 3.000 ngày đêm chiến đấu không mệt mỏi, với lời thề “Chúng ta thà hy sinh tất cả chứ nhất định không chịu mất nước, nhất định không chịu làm nô lệ” dưới sự lãnh đạo của Đảng, quân dân Yên Thế đã chiến đấu, chiến thắng, chấm dứt gần một thế kỷ cai trị của thực dân và hàng ngàn năm thống trị của phong kiến.

Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước (1954-1975), Đảng bộ và nhân dân các dân tộc Yên Thế đã đoàn kết một lòng, với tinh thần “Thóc không thiếu một cân, quân không thiếu một người”, “Xẻ dọc Trường sơn đi cứu nước”, gần 6.000 nam nữ thanh niên đã lên đường nhập ngũ, đi khắp các chiến trường đánh giặc, có gia đình cả cha, con cùng lên đường đi chiến đấu. Trong các cuộc kháng chiến huyện Yên Thế có 1.085 liệt sĩ, 609 thương binh, 340 bệnh binh. Đảng bộ và nhân dân các dân tộc huyện Yên Thế đã được Đảng và Nhà nước tặng nhiều phần thưởng cao quý, trong đó có: 4 Huân chương lao động (hạng nhì, ba); 14 Huân chương kháng chiến; 2 Huân chương Quân công; 3 Anh hùng lực lượng vũ trang; 59 Bà mẹ Việt Nam anh hùng; 6.443 huân chương, huy chương Kháng chiến cho các cá nhân. Lực lượng vũ trang huyện Yên Thế và xã Tam Tiến được phong tặng danh hiệu anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân trong thời kỳ kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược.

Không chỉ có truyền thống chống giặc ngoại xâm, người dân Yên Thế còn có tinh thần đoàn kết, tương thân tương ái, lao động cần cù, sáng tạo. Quá trình phát triển, khai phá và cải tạo đất đai, những cư dân nơi đây đã tạo ra nhiều cánh đồng màu mỡ đồng thời tích cực chăn nuôi gia súc, gia cầm, trồng và khai thác rừng. Nhiều sản phẩm ở Yên Thế xưa đã trở nên nổi tiếng, trong đó phải kể đến cam, quýt Bố Hạ. Hiện nay, ở Yên Thế có vải thiều, chè, thuốc lá, mật ong, rừng kinh tế và “Gà đồi Yên Thế”… đã trở thành hàng hóa cho giá trị khá cao.

Người dân Yên Thế không chỉ giỏi trong sản xuất, mà còn khá thành thạo việc buôn bán. Từ xưa thị trấn Bố Hạ là một nơi sầm uất, trung tâm trao đổi hàng hóa với các tỉnh Thái Nguyên, Lạng Sơn, sang Kép, Cao Thượng, Nhã Nam, Cầu Gồ… hoặc xuống Vôi, Bắc Giang. Bước vào thời kỳ mới, ngoài thị trấn Bố Hạ, Yên Thế còn có thị trấn Cầu Gồ là trung tâm hành chính của huyện và một số thị tứ mới hình thành, ở đó các hoạt động thương mại phát triển mạnh mẽ, là trung tâm giao lưu kinh tế – văn hóa.

Là một vùng đất cổ, sớm có con người đến định cư do đó cuộc sống tinh thần của người dân Yên Thế phong phú và đa dạng, biểu hiện qua các sinh hoạt tín ngưỡng dân gian mà sự phản ánh rõ nét nhất được thể hiện qua các lễ hội, tiêu biểu như: Lễ hội chùa Tân Sỏi ngày 15 tháng Giêng (âm lịch); lễ hội Hội đền Cầu Khoai ngày 23 tháng Giêng (âm lịch); lễ hội đình chùa Hương Vỹ ngày 25 tháng Giêng (âm lịch); hội đình chùa Bố Hạ ngày 15 tháng Hai (âm lịch); hội vùng Bo (Đông Sơn) ngày 14 tháng Hai (âm lịch); lễ hội chùa Thông ngày 14 tháng Ba (dương lịch); lễ hội chù Lèo, lễ hội đình chùa Dĩnh Thép ngày 15 tháng Ba (dương lịch); trong đó tiêu biểu nhất phải kể đến lễ hội Phồn Xương xưa và nay (Lễ hội Yên Thế ngày 16 tháng Ba dương lịch) được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia… Nhiều công trình được xếp hạng di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia, cấp tỉnh: Đình – chùa Bố Hạ, đình – chùa Hương Vỹ, đình Đông Kênh, đình Bo Chợ (Đông Sơn) đặc biệt 09 điểm di tích lịch sử những điểm khởi nghĩa Yên Thế là: Đình Dĩnh Thép, Chùa Lèo, Đền Thề, Hố Chuối, Chùa Thông, Đồn Phồn Xương, Đồn Hom, Động Thiên Thai (Đền thờ Kỳ Đồng Nguyễn Văn Cẩm), đền Cầu Khoai.

Tiếp nối truyền thống quê hương Yên Thế anh hùng, ngày nay trong công cuộc xây dựng và đổi mới đất nước, Đảng bộ, chính quyền và nhân dân các dân tộc huyện Yên Thế luôn đoàn kết, thống nhất giành được nhiều thành tựu trên tất cả các lĩnh vực… Nền kinh tế của huyện liên tục tăng trưởng, sản xuất nông – lâm nghiệp tăng mạnh cả về năng suất và sản lượng là một trong những huyện dẫn đầu cả nước về phát triển kinh tế đồi rừng và đàn gia cầm, trong đó sản phẩm Gà đồi Yên Thế đạt top 10 thương hiệu, nhãn hiệu nổi tiếng năm 2015. Công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp và t

hương mại dịch vụ có bước phát triển mới, tạo sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế  theo hướng ngày càng hiện đại. Cơ sở hạ tầng của nền kinh tế được đầu tư lớn và có sự cải thiện rõ nét. Hệ thống đường giao thông, công trình thủy lợi, trường học, trạm y tế, điện chiếu sáng, thông tin liên lạc được đầu tư phát triển khá mạnh. Thực hiện Nghị quyết Đại hội XIX, Nghị quyết Đại hội lần thứ XX của Đảng bộ huyện, tốc độ tăng trưởng giá trị sản xuất hàng hóa hàng năm đạt khá; cơ cấu kinh tế chuyển dịch tích cực; an ninh lương thực được đảm bảo. Nhiều hạng mục công trình của hạ tầng kinh tế – xã hội, đô thị, nông thôn được đầu tư xây dựng. Các lĩnh vực văn hóa, xã hội có nhiều chuyển biến tiến bộ. Đời sống của các tầng lớp nhân dân được cải thiện rõ rệt. Tình hình chính trị ổn định, trật tự an toàn xã hội được bảo đảm. Năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của tổ chức đảng; quản lý điều hành của chính quyền, hoạt động của Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể nhân dân được nâng lên. Năm 2014, Đảng bộ, chính quyền, nhân dân các dân tộc huyện Yên Thế được Chủ tịch nước tặng thưởng Huân chương Lao động hạng Ba. Những kết quả đó đã tăng thêm niềm tự hào, phấn khởi và lòng tin của nhân dân vào sự thành công của sự nghiệp đổi mới làm tiền đề cho sự phát triển trong những năm tiếp theo./.

Yên Thế là huyện miền núi của tỉnh Bắc Giang, có diện tích trên 303 km2. Huyện Yên Thế có 21 xã, thị trấn với 3 trung tâm kinh tế xã hội là thị trấn Cầu Gồ, Bố Hạ và Mỏ Trạng. Toàn huyện có khoảng 10 vạn dân với 08 dân tộc cùng nhau chung sống gồm: Kinh, Tày, Nùng, Mường, Dao, Cao lan, Hoa, Sán Dìu. Trung tâm huyện lỵ là thị trấn Cầu Gồ cách thành phố Bắc Giang 27 km và cách thủ đô Hà Nội 75 km. Trên địa bàn huyện có các trục đường chính gồm: Tuyến Quốc lộ 17 (từ Nhã Nam – Yên Thế – đi Tam Kha – Xuân Lương); tuyến đường tỉnh lộ 242 (từ thị trấn Bố Hạ – Đèo Cà đi Hữu Lũng – Lạng sơn); tuyến đường tỉnh lộ 292 (từ thị trấn Cầu Gồ đi Bố Hạ – Kép; tuyến đường tỉnh lộ 294 (từ ngã ba Tân Sỏi – Yên Thế đi Nhã Nam huyện Tân Yên – Cầu Ca huyện Phú Bình); tuyến đường huyện 268 Mỏ Trạng – Bố Hạ đi Thiện Kỵ – Lạng Sơn. Các tuyến đường tỉnh lộ nối liền hệ thống đường trục xã tạo thành mạng lưới đường bộ phân bố hợp lý thuận lợi cho giao thông trong và ngoài huyện. Vị trí địa lý đã tạo cho huyện có nhiều cảnh quan thiên nhiên tươi đẹp.

Trên mảnh đất lịch sử này đã ghi đậm dấu ấn cuộc khởi nghĩa Yên Thế dưới sự lãnh đạo của người anh hùng dân tộc Hoàng Hoa Thám – vị thủ lĩnh áo nâu – đã cùng nhân dân Yên Thế và các sĩ phu của nhiều vùng miền trên cả nước dựng cờ khởi nghĩa chống lại thực dân Pháp ngót 30 năm (1884 – 1913). Đây là một trong những cuộc khởi nghĩa oanh liệt nhất, bền bỉ nhất trong lịch sử chống ngoại xâm của dân tộc ta trước khi có Đảng lãnh đạo. Đó là niềm tự hào, là động lực để Đảng bộ và nhân dân Yên Thế hôm nay tiếp tục kế thừa và phát huy truyền thống anh hùng để xây dựng quê hương.

Là một huyện vinh dự được đón nhận danh hiệu ”Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân” do Nhà nước trao tặng. Nhân dân các dân tộc Yên Thế coi đây là phần thưởng cao quý, ghi nhận của Đảng và Nhà nước đối với Đảng bộ và nhân dân các dân tộc Yên Thế đã dày công phấn đấu, xây dựng trong suốt chặng đường lịch sử của dân tộc.

Lịch sử văn hoá về cuộc khởi nghĩa Yên Thế  đã tạo thành một quần thể di tích lịch sử có giá trị to lớn được chính quyền và người dân nơi đây trân trọng, gìn giữ. Những điểm quốc gia đặt biệt khởi nghĩa Yên Thế là bằng chứng thuyết phục cho tinh thần quả cảm, bất chấp hy sinh của nghĩa quân Yên Thế nhằm giành lại độc lập, tự do. Hệ thống đồn Phồn Xương, Đền Thề, Đồn Hố Chuối, đồn Hom, chùa Lèo, đình Dĩnh Thép, chùa Thông, động Thiên Thai, đền Cầu Khoai là 9 điểm trong tổng số 23 điểm di tích những địa điểm khởi nghĩa Yên Thế đã được Thủ tướng Chính phủ ký quyết định số 548/QĐ-TTg xếp hạng di tích Quốc gia đặc biệt ngày 10/5/2012. (Xem giới thiệu 9 điểm di tích Quốc gia đặc biệt của Yên Thế – tại đây)

Năm 1984 nhân dịp kỷ niệm 100 năm cuộc khởi nghĩa Yên Thế, được phép của Bộ văn hoá thông tin, UBND tỉnh, tại Trung tâm Đại bản danh, Đồn Phồn Xương năm xưa vào ngày 15, 16, 17 tháng ba dương lịch, lễ hội Yên Thế được diễn ra hàng năm – đây là một trong hai lễ hội lịch sử lớn nhất của tỉnh Bắc Giang hiện nay (cùng với Lễ hội Xương Giang). Lễ hội Yên Thế với nhiều hoạt động văn hoá mang đậm bản sắc dân tộc. Trong lễ  hội, có tổ chức  thi võ vật cổ truyền, cờ vua, cờ người, bắn nỏ, kéo co, bóng chuyền, cầu lông, bóng bàn… và biểu diễn võ sáo, võ cổ truyền dân tộc.v.v..  Các trò chơi dân gian như bịt mắt đập niêu, bịt mắt bắt dê, nấu cơm gánh, Hội diễn văn nghệ quần chúng, thi người đẹp mặc trang phục dân tộc đẹp và nhiều hoạt động văn hoá khác được nhân dân kế thừa, bảo tồn và phát triển.

Trên địa bàn huyện Yên Thế hiện có 120 di tích, trong đó: 43 di tích lịch sử được xếp hạng (9 di tích lịch sử cấp Quốc gia đặc biệt, 07 di tích cấp quốc gia, 27 di tích cấp tỉnh). Hàng năm các di tích đã được quan tâm trùng tu, tôn tạo và bảo vệ. Khu di tích lịch sử Hoàng Hoa Thám trung bình mỗi năm thu hút hàng vạn lượt khách đến tham quan, nghiên cứu. Nhiều nhà nghỉ, khách sạn đạt tiêu chuẩn cơ sở lưu trú du lịch và hệ thống nhà hàng có thể phục vụ hàng trăm lượt khách trong ngày ở TT Bố Hạ và TT Cầu Gồ. Ngoài ra còn có một số công trình văn hoá dân gian thu hút khách thập phương đến viếng lễ, vãn cảnh như Đền Huyết Hồ (Nguyệt Hồ) xã Hương Vĩ (Xem chi tiết tại đây), Đền Suối Cấy xã Đồng Kỳ, Đền Trắng  xã Đông Sơn (Xem chi tiết tại đây).

Trong những năm qua, công tác đầu tư cơ sở hạ tầng ở một số điểm du lịch đã từng bước được huyện Yên Thế quan tâm đầu tư xây dựng. UBND huyện đã tranh thủ thu hút đầu tư với số vốn trên 30 tỷ đồng để triển khai dự án cải tạo, nâng cấp hạ tầng kỹ thuật khu di tích lịch sử Hoàng Hoa Thám. Đặc biệt, công tác xã hội hóa đã góp phần không nhỏ vào khu di tích lịch sử Hoàng Hoa Thám như huy động nguồn vốn xã hội hóa trên 4 tỷ đồng thay thế chất liệu tượng Hoàng Hoa Thám từ bê tông cốt thép sang chất liệu bằng đồng. UBND huyện cũng đã xây dựng đề án bảo tồn văn hóa vật thể và phi vật thể các dân tộc huyện Yên Thế.

Phát huy tiềm năng thế mạnh của địa phương, với việc quy hoạch các điểm phát triển du lịch lịch sử, du lịch tâm linh và du lịch sinh thái. Du khách đến với Yên Thế còn được thưởng ngoạn cảnh quan thiên nhiên của núi rừng Yên Thế. Tài nguyên du lịch rừng Yên Thế phong phú vẫn giữ được dáng vẻ oai nghiêm, hùng vĩ của đại ngàn với các thắng cảnh thiên nhiên thơ mộng sơn thuỷ hữu tình sẽ làm bâng khuâng, lưu luyến ai đó mỗi lần về thăm. Đến nay tỷ lệ độ che phủ của rừng ở Yên Thế đạt 40% tổng diện tích đất tự nhiên, Yên Thế là huyện thực hiện tốt nhất chương trình trồng mới 5 triệu ha rừng và độ che phủ của rừng cao hơn nhiều so với mức bình quân của tỉnh và cả nước.

Du khách có thể đến thăm những mô hình kinh doanh rừng kết hợp phát triển chăn nuôi gia súc, gia cầm đã đem lại hiệu quả kinh tế cao cho thu nhập từ 200 – 300 triệu đồng/năm, đặc biệt có hộ thu nhập trên 500 triệu đồng 1 năm từ nghề trồng rừng. Rừng và dịch vụ từ rừng đã trở thành một điều kiện sống không thể thiếu được với người dân Yên Thế. Tài nguyên rừng ở Yên Thế đã và đang được đầu tư bảo vệ cho phát triển kinh tế và du lịch sinh thái. Khu rừng đầu nguồn Thác Ngà xã Xuân Lương, đã thu hút nhiều du khách từ các vùng miền, các thành phố lớn như Hà Nội, Hải Phòng… Về tham quan du lịch. Du khách có thể vừa ngắm cảnh thiên nhiên hùng vĩ dưới tán cây rừng còn hoang sơ, được tắm mình dưới thác nước đổ và thưởng thức rượu mật ong trên nhà sàn giữa rừng. Để rồi cảm nhận mối giao hoà giữa con người và thiên nhiên hoà quyện vào nhau, để tâm hồn thư giãn sau những công việc thường ngày.

Cùng với khu di tích lịch sử Hoàng Hoa Thám có tầm cỡ quốc gia, Yên Thế còn có các đặc sản nổi tiếng trong cả nước như vải, nhãn, trám, chè. Các lâm lộc, sản vật quí của núi rừng như nấm hương, mộc nhĩ, măng đắng, hạt dẻ, mật ong được lấy từ những cánh hoa rừng, các cây thuốc quý hiếm…Ngoài ra Yên Thế còn có đặc sản ẩm thực phong phú như bánh khảo, chè lam, bánh dầy, xôi vò, rượu nếp nương… Đây là lợi thế quan trọng mà không phải địa phương nào cũng có được để phát triển du lịch.

Tài nguyên du lịch của Yên Thế không những hấp dẫn vì tính đa dạng và thuận lợi về vị trí địa lý mà còn hấp dẫn bởi tính nguyên khai của thiên nhiên ban tặng thuở nào. Nhân dân Yên Thế có truyền thống mến khách, có nếp sống văn hoá mang đậm bản sắc của các dân tộc địa phương. Về Yên Thế, du khách thắp hương vãn cảnh khu di tích lịch sử Hoàng Hoàng Hoa Thám, sau đó có thể đi đến một số Đền, Chùa, rồi du khách ngược lên vùng cao, đi vào Thác Ngà tắm mát, hay đến với bản Ven – Xuân Lương, thăm và thưởng thức hương vị chè xanh của người Cao Lan được sản xuất theo quy trình khép kín kết hợp với những phương thức bí truyền từ bao đời nay, sản phẩm Chè Xanh Bản Ven đã được nhiều nơi biết đến. Du khách có thể nghỉ dưỡng để tận hưởng không khí trong lành của thiên nhiên và trải nghiệm cùng bà con dân tộc Cao Lan trong cuộc sống đời thường.

Cùng với thế mạnh từ rừng, phát huy tiềm năng kinh tế đất vườn đồi, huyện Yên Thế đã trở thành một huyện có tổng đàn gia cầm lớn nhất toàn quốc với tổng đàn trên 4,5 triệu con; trong đó đàn gà đạt trên 4,3 triệu con, giá trị sản xuất hàng năm đạt từ 1.300 tỷ đến 1.500 tỷ đồng. Yên Thế đã trở thành điểm sáng với thương hiệu “Gà đồi Yên Thế” được trong và ngoài tỉnh và một số quốc gia trong khu vực tiêu dùng. Chăn nuôi gà đồi thực sự đã trở thành một nghề đối với nhiều hộ dân. Giống gà địa phương được thả trong đồi vải với những chiếc “nhà sàn” nhỏ nhắn xinh xắn làm nơi trú ngụ. Thức ăn chủ yếu là ngô hạt, côn trùng nên thịt săn chắc, có vị ngọt đậm đà và mùi thơm đặc trưng của vùng rừng núi. Giống gà Yên Thế không chỉ có mẫu mã đẹp, mà điều quan trọng là chất lượng thịt gà có hương vị rất đặc trưng mà chỉ “Gà đồi Yên Thế” mới có. Du khách đến Yên Thế sẽ được thưởng thức hương vị của đặc sản “Gà đồi” và chắc chắn khi ra về sẽ còn lưu luyến.

Với tiềm năng thế mạnh điều kiện tự nhiên của vùng quê Yên Thế, cùng với lòng hiếu khách của người dân nơi đây, vùng quê Yên Thế đã và đang phát huy tiềm năng du lịch, mở rộng cửa đón du khách gần xa về thăm quan, nghỉ dưỡng…

Huyện Yên Thế đặt ra mục tiêu huy động và sử dụng lồng ghép có hiệu quả các nguồn lực để từng bước đầu tư, khai thác có hiệu quả các tiềm năng du lịch trên địa bàn huyện. Lấy du lịch văn hóa lịch sử làm nền tảng gắn với du lịch sinh thái làng nghề và du lịch tâm linh làm động lực. Huyện Yên Thế đã xác định tiềm năng và địa điểm các sản phẩm du lịch tiềm năng gồm 3 loại hình, đó là: Du lịch văn hóa lịch sử; Du lịch tín ngưỡng, tâm linh, lễ hội; và Du lịch sinh thái- làng nghề, khu vui chơi, giải trí. Trong đó:

Du lịch văn hóa lịch sử: bao gồm

– Quần thể khu di tích lịch sử Hoàng Hoa Thám bao gồm: Khu trung tâm (Đại bản doanh), Đồn Hố Chuối (Phồn Xương), Đình Dĩnh Thép (Tân Hiệp), Đồn Hom (Tam Hiệp), chùa Thông (Đồng Lạc), Chùa Lèo (Phồn Xương).

– Di tích Kỳ Đồng (xã Hồng Kỳ).

Du lịch tín ngưỡng, tâm linh, lễ hội: gồm

– Đền Nguyệt Hồ (xã Hương Vĩ).

– Đền Cô (Đền Cầu Khoai – xã Tam Hiệp).

– Đền Trắng, Đền Thượng (xã Đông Sơn).

– Lễ hội Yên Thế, lễ hội Đền Cầu Khoai, lễ hội Đình Dĩnh Thép, lễ hội Đình Bố Hạ, Hương vĩ, Đông Sơn, lễ hội Chùa Lèo (xã Phồn Xương).

Du lịch sinh thái- làng nghề, khu vui chơi, giải trí: gồm

– Các điểm du lịch sinh thái: hồ Cầu Rễ, hồ Đá Ong (Tiến Thắng), hồ Suối Cấy (Đồng Kỳ), hồ Ngạc Hai (Xuân Lương), hồ Quỳnh (Canh Nậu, Tam Tiến), đập dâng Sông Sỏi (Tam Hiệp), thác Ngà (Xuân Lương).

– Các làng nghề: Chế biến chè (Xuân Lương), nuôi ong lấy mật (Hồng Kỳ), chế biến chè lam, bánh khảo (Tam Tiến).

– Các điểm vui chơi, giải trí: Xã Phồn Xương, khu Trung tâm di tích lịch sử Hoàng Hoa Thám (mở rộng), khu vui chơi giải trí Bố Hạ.

Trải qua hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mĩ, lực lượng vũ trang nhân dân các dân tộc huyện Yên Thế đã được Nhà nước phong tặng danh hiệu “Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân”. Qua bao thăng trầm của lịch sử, vùng đất Yên Thế hôm nay đang trên đà phát triển với nhiều dự án, mô hình phát triển kinh tế – văn hóa – xã hội dựa trên việc phát huy những tiềm năng và thế mạnh của chính địa phương. Là địa phương có địa hình đa dạng, lắm sông nhiều suối, Yên Thế có nhiều tiềm năng về du lịch, khoáng sản và phát triển nông lâm nghiệp. Với tổng diện tích đất tự nhiên trên 30.000ha, trong đó đất lâm nghiệp chiếm khoảng 48%, Yên Thế có thế mạnh rất lớn trong việc phát triển nghề trồng rừng kết hợp với chăn nuôi gà thả đồi, có sản phẩm chè, mật ong, chè lam, bánh khảo…. Nơi đây có con sông Thương, sông Sỏi cùng nhiều hồ lớn và suối nhỏ, cùng với nhiều di tích lịch sử – văn hóa nổi tiếng gắn liền với cuộc khởi nghĩa Yên Thế, đặc biệt là 9 điểm nằm trong “Di tích lịch sử Những địa điểm Khởi nghĩa Yên Thế” được xếp hạng cấp quốc gia đặc biệt …. là điều kiện thuận lợi cho việc phát triển loại hình du lịch tâm linh, du lịch sinh thái nghỉ dưỡng và văn hóa. Trong công cuộc phát triển kinh tế và xây dựng đời sống mới, vùng đất Yên Thế sẽ không ngừng vươn lên làm bừng sáng vùng núi phía Tây Bắc tỉnh Bắc Giang./.

TỔNG QUAN VỀ KINH TẾ – XÃ HỘI HUYỆN YÊN THẾ