“Mẹ nhớ ăn nhiều vào và nhớ giữ gìn sức khỏe đó nhen!”. Mỗi tuần Hoài gọi điện thoại cho mẹ đều đặn hai đến ba lần, thường là ban đêm, sau khi đi làm về, vào những lúc cơm nước xong xuôi hoặc vào những ngày nghỉ, không đi làm. Tỉ tê hết chuyện này đến chuyện nọ, dặn dò bà ăn uống, và thỉnh thoảng cô hỏi “Mẹ có buồn không?”.
– Có chi đâu buồn! Cả ngày đi chơi khắp xóm, tối xem ti vi chán, lên giường, đánh một giấc đến sáng, có chi mà buồn!
Mẹ Hoài luôn trả lời mười lần y chục. Nhưng Hoài biết, làm sao mà mẹ không buồn được, chỉ nói cho con cái yên tâm thôi. Cuộc sống của mẹ Hoài bây giờ không còn khó khăn lắm, không như hồi mấy anh em Hoài còn nhỏ, mẹ phải bươn chải, vừa lo ăn lo mặc vừa lo chuyện học hành. Vườn không rộng, nhưng ngoài chuối rau, chăm sóc rồi mang ra chợ bán, ba anh em của Hoài đều đã đi làm, mỗi đứa hàng tháng đều dành một phần gửi về thêm nên tiền nong đối với mẹ không còn là chuyện đáng lo. Thậm chí mỗi lần con cái cho tiền, mẹ Hoài chối đây đẩy không nhận, bảo có nhiều rồi, già rồi đâu có tiêu chi nhiều đâu, mấy đứa cho thì cũng cất đó, dồn lại bận sau cho cháu thôi. Có thể mẹ không túng bấn, thiếu thốn, nhưng cũng như anh Thông và chị Duyên của mình, Hoài biết, chắc chắc mẹ buồn, mặc dù bao giờ hỏi tới bà cũng bảo không. Không sao được, nhà có ba đứa con đều ở xa. Anh Thông của Hoài sau khi tốt nghiệp đại học đi làm cho công ty dầu khí ở Vũng Tàu, còn chị Duyên ra trường rồi lấy chồng về sống ở tận Cần Thơ. Riêng Hoài hai năm nay, sau khi tốt nghiệp, xin được việc ở Sài Gòn nên cô ở lại công tác. Lương ai nấy đều khá nên cả ba anh chị em đều muốn đưa mẹ về sống với mình nhưng bà không chịu.
– Điên hay sao mà theo bọn bay, nhà cửa, vườn tược ngời ngời ra đó bỏ cho ai. Thôi, để từ từ sau này mẹ già hãy tính! Vô trỏng buồn lắm, mẹ còn khỏe chán, tự lo cho mình được.
Câu trả lời của mẹ lần nào cũng chắc nịch, cứ như đinh đóng cột không đứa nào lay được. Mà mẹ Hoài trông còn khỏe thật. Tuổi đã hơn năm mươi rồi mà trông bà còn nhanh nhẹn lắm.
Lấy chồng sớm, khi mới ở tuổi hai mươi, rồi mẹ của Hoài đẻ liền một dây ba đứa con trong sáu năm. Nhưng bất hạnh đã ập xuống, ba Hoài một lần theo người vào rừng tìm trầm, đang mùa khô nhưng chẳng hiểu sao năm ấy trời bất ngờ mưa to dữ dội, làm cho ông khi qua suối bị nước cuốn trôi, để lại cho người vợ trẻ ba đứa con mà đứa út là Hoài mới lên chín tuổi.
Buồn đau rồi cũng đi qua. Với chiếc xe máy cũ của ba để lại, mẹ Hoài bắt đầu đi mua các thức trong làng để chở ra thị trấn bán. Thôi thì đủ thứ, rau có, đậu có, khoai có, thậm chí gà, vịt ai bán mẹ cũng mua… Chiều đi dạo xóm trên, xóm dưới để mua và sáng sớm lại đi bán. Bán cho nhà hàng, bỏ cho các sạp, rồi bán lẻ cho người đi chợ. Chiếc xe máy cũ được chằng bằng hai chiếc đòn gánh, trên đó cột, nịt, chở đầy những giỏ lớn giỏ nhỏ, từ tờ mờ sáng đã nổ bành bạch, xịt đầy khói, lao đi trên đường làng. Và nhờ chiếc xe hai bánh già nua ấy nên gia đình Hoài không những vượt qua được khó khăn, mà mấy anh chị em Hoài còn được mẹ lo ăn học đầy đủ. Điều lạ là vất vả, tất tả ngược xuôi suốt ngày, vậy mà mẹ Hoài trông cứ như có trời phù hộ không ốm đau gì và cứ đẹp, cái đẹp cứ lừng lựng làm cho nhiều người đàn ông trong làng, trong xã cứ bám theo. Có người đón mẹ Hoài giữa đường để nhỏ to. Có người đến tận nhà, tự dưng không ai nhờ vẫn đi đóng giùm cái chân ghế gãy hay cái cửa bị sổ mấy cây đinh. Có ông chủ thầu xây dựng giả bộ đi tìm mối làm ăn, tiện thể ghé ngang, nhưng vào nhà thì ngồi lâu cả tiếng đồng hồ rồi toàn nói chuyện chi đâu, khơi khơi trên trời dưới đất khi mẹ Hoài nhắc mình phải lo xếp rau, củ để mai đi bán, ông ta mới chịu đứng dậy.
Hồi đó còn nhỏ, nhưng ba anh em Hoài biết hết. Mẹ Hoài như có lực hút đàn ông. Cho nên đứa nào cũng để ý, giữ mẹ khư khư, cứ sợ mẹ đi lấy chồng. Đứa nào cũng tỏ ra khó chịu khi có khách là đàn ông đến thăm. Hoài nhớ mãi, có bữa, trời tối thui rồi mà không hiểu sao ông phó chủ tịch xã cho xe máy chạy tạch tạch tới nhà, còn mang theo cả túi bánh kẹo to đùng, bỏ lên bàn, nói: Cho mấy đứa nhỏ! Không ai hỏi mà ông phó chủ tịch tự dưng đi kể hết chuyện này đến chuyện kia của xã, trong khi mắt không rời ngực mẹ. Đã thế, lát sau bằng giọng rò rè, ông ta bảo, hôm nay đi ăn giỗ, uống nhiều rượu quá, e đi xe không tiện, xin ngủ nhờ, sáng đi sớm. Anh cứ đùa! Mẹ Hoài nhìn khách đáp lại một cách lúng túng, rồi liếc nhìn mấy đứa con cầu cứu. May quá, không rõ ai xúi mà hôm đó chị Duyên bỗng dưng nhanh miệng dễ sợ, nói ngon ơ cứ như người lớn, nghe ngọt nhưng sắc lẹm:
– Này chú ơi, hay để con với em con xách đèn đi qua nhà cô Năm Quánh bán hàng tạp hóa ở gần đây, gọi điện thoại báo cho thím ở nhà đến chở chú về! Người ta nói, uống rượu đi xe nguy hiểm lắm!
Chị Hoài nói vậy chứ biết số điện thoại mô tê đâu mà gọi. Ai dè vừa nghe xong, ông phó chủ tịch xã liền đứng bật dậy như thể mông mình bị kiến ba khoang cắn:
– A, chỉ đùa cho vui thôi, có uống bao nhiêu đâu!
Nói rồi ông ta cười giả lả, chào cả nhà như chưa hề có việc gì, bước thẳng ra sân, cho xe nổ máy, không chờ ai tiễn.
Khách vừa đi khỏi, chị Duyên ôm lấy Hoài cười rúc rích rồi xé gói bánh ăn ngon lành. Mẹ Hoài nhìn hai chị em, nói mà không biết là chê hay khen:
– Mấy đứa bay cũng quá trời!
Sau này lớn lên, nghe nhiều, đọc nhiều, biết nhiều, Hoài càng thương mẹ nhiều hơn. Ở làng quê, những người đàn bà trẻ góa chồng muốn yên thân, thủ phận nuôi con đâu phải dễ, nhất là khi người ấy lại đẹp. Hoài biết rất nhiều tháng ngày mẹ đã phải chống chọi với lòng mình, để ý nghĩ đừng sóng sánh, chao nghiêng trước những lời ngọt dịu và những đôi mắt cháy bỏng, đeo đuổi của người khác phái, nhưng cũng cố để khỏi ai bị mất lòng. Cũng sau này lớn lên, Hoài mới hiểu vì sao có một đêm khuya khi cô thức dậy, thấy mẹ vẫn còn thức, ôm chặt lấy mình rồi cất tiếng thở dài, để tới sáng hôm sau khi thức dậy, quét sân, chị Duyên bỗng la toáng lên:
– Đêm qua anh Thông lén hút thuốc phải không?
– Làm gì có, anh đâu có biết hút thuốc!
– Chứ ai hút mà bỏ ngoài hiên đến gần cả chục cái tàn thuốc thế này?
Mấy anh em ngạc nhiên, đoán già đoán non, cuối cùng anh Thông kết luận:
– Như vậy là đêm qua có ai đó đi ngang, ghé vào ngồi ở hiên nhà mình và hút thuốc.
Hôm ấy mẹ Hoài chẳng nói gì, lui hui chuẩn bị chở đồ về thị trấn để bán mà mặt buồn thiu. Cũng từ đó, hàng đêm, mẹ đều đi ngủ sớm hơn và dặn các con đóng cửa kỹ hơn.
Anh Thông của Hoài vào đại học, nhà bắt đầu vắng. Đến khi chị Duyên đi học xa, lại càng thêm vắng. Rồi một ngày, Hoài cũng rời mẹ. Giờ thì không chỉ thương mà Hoài cũng như anh chị mình bắt đầu lo cho mẹ. Làng Hoài nằm xa thị trấn. Mà con cái đứa nào cũng ở cách mẹ đến năm, bảy trăm cây số, đâu phải lúc nào cũng có điều kiện về thăm. Mẹ ở nhà một mình chắc là buồn lắm! Hoài thường tưởng tượng ra cảnh những đêm mưa mẹ ở nhà một mình trong khi ngoài vườn ếch, nhái, ễnh ương cứ râm ran từng tràng dài nghe đến nao lòng hỏi ai không buồn cho được… Mấy anh em Hoài dặn nhau, phải thường xuyên hỏi thăm, động viên mẹ.
Tết gần đây nhất, cả ba cùng tựu về đông đủ, anh trai của Hoài vừa cười, vừa nói đùa:
– Mẹ ơi, hay mẹ ghép với bác nào đó để sống cho vui tuổi già mẹ há!
– Ý của anh Hai hay đó nghen! Trong bạn bè của mẹ có ai không mẹ? – Mắt chị Duyên bất chợt sáng lên như thể ý kiến của anh trai là một giải pháp quan trọng. Chị nói xen vào.
– Nếu được như vậy thì hay quá! – Hoài cũng nhanh nhảu hưởng ứng – Giờ mẹ lớn tuổi rồi, có con cái nhỏ dại gì nữa đâu mà lo! Có khi như thế lại hay đó mẹ à! Mẹ coi ông nào lẻ đôi, ghép lại nấu cơm chung, sớm tối hú hí với nhau cho vui!
Mẹ Hoài nghiêm mặt bảo:
– Tào lao! Ừ, mà mấy đứa cũng hay thiệt hà! Hồi nhỏ đứa nào cũng giữ riết, sợ mẹ đi theo người khác, giờ thì lại muốn mẹ đi lấy chồng!
– Thì muốn mẹ vào thành phố với chúng con, mẹ không đi! Sợ mẹ buồn nên bọn con thấy cách này cũng hay – Anh Thông tiếp tục giải thích – Bây giờ chuyện những người lớn tuổi góp gạo nấu cơm chung phổ biến lắm rồi mẹ à!
– Thôi, tào lao! Mẹ Hoài lắc đầu nguầy nguậy, nhưng sau một lúc nghe mấy anh em phân tích, bà lặng im chẳng nói gì nữa, chỉ nhìn về phía xa xăm rồi bảo – Thôi, chuyện đó tính sau, từ từ…
Ngày Tết đi qua, khi lên đò qua bên kia sông để đón xe trở về thành phố, nhìn dáng mẹ đứng vẫy vẫy chiếc nón lá bên con dốc thoai thoải đầy lau lách, ba anh em Hoài đều thấy lòng chành chạnh, rưng rưng. Cả ba lại mang chuyện mẹ ở một mình để trao đổi. Đứa nào cũng nghĩ, biết đâu mẹ lại tìm được chiếc đũa lẻ đôi. Đứa nào cũng nghĩ, chỉ như thế mẹ mới không buồn, mới không đơn chiếc.
Tuy công việc bận rộn nhưng ba anh em Hoài lại thường xuyên gọi điện về cho mẹ. Cả tháng nay, Hoài lấy làm ngạc nhiên vì có nhiều lần Hoài gọi nhưng mẹ không nghe máy. Có lúc nghe máy một chút, trả lời ngắn gọn, sau đó mẹ Hoài lại cắt, bảo đang bận, đang có khách, lúc khác sẽ nói tiếp. Hỏi bận việc gì mẹ không nói, chỉ đáp gọn: lúc nào mấy đứa về sẽ biết. Hỏi khách là ai, mẹ cũng không trả lời. Anh Thông và chị Duyên của Hoài qua điện thoại cũng tỏ ra ngạc nhiên. Hoài bắt đầu thấy nghi ngờ, hay là mẹ đã chấp nhận một người nào đó mà chưa tiện cho con cái biết?
– Không chừng…! Anh Thông nói.
– Có chuyện chi mà bận, chắc là mẹ có người rồi – Chị Duyên bảo.
Tuần này Hoài được công ty phân công cùng mấy người nữa đi công tác ra miền Trung. Khi xong việc, tranh thủ dịp cuối tuần, cô tranh thủ rời đoàn về thăm mẹ. Vừa bước vào nhà, Hoài không tránh được sự kinh ngạc. Trong nhà Hoài có đến mấy chục đứa trẻ con đủ lứa tuổi, đứa đứng, đứa ngồi, có đứa còn nằm trong cái củi gỗ, trong khi ấy, mẹ của Hoài cùng mấy cô dì nữa trong xóm kẻ đút ăn, người đang dỗ dành tụi nhỏ.
Vì bận rộn nên một lát sau, mẹ Hoài mới có thời gian giải thích cho con gái. Thì ra, đám nhóc kia là trẻ mồ côi đang được các sư nuôi giữ tại ngôi chùa trong làng. Gần đây, do sửa chùa nên mẹ Hoài đã đồng ý để các sư đưa bọn nhỏ về nhà mình nuôi tạm. Một lát sau, mẹ Hoài còn bảo cô:
– Mẹ định sau khi chùa sửa xong mẹ sẽ xin một đứa, để lại mẹ nuôi…
Hoài không biết phải nói gì! Thì ra mẹ nói mẹ bận, nói mẹ có khách là do chuyện này. Cô chợt nghĩ, hay đây là một cách mẹ làm để đi qua nỗi cô đơn. Hoài định hỏi thêm nhưng gần chỗ cô đứng, có một chú bé khá bụ bẫm, ngồi trong chiếc củi gỗ, đang ngước mặt nhìn cô với đôi mắt tròn xoe, rồi bất ngờ đưa hai tay lên cao, đòi bồng… Khi Hoài bế lên, thằng bé áp sát mặt vào cổ cô và Hoài nhận ra hơi thở của nó đang nhè nhẹ phà vào mặt mình với mùi sữa thơm thơm…
